Dikgopolo tša Grandmothers Against Poverty and Aids

Sehlopha sa Bomakgolo sa Kgahlanong le Bodidi le Aids (GAPA) ba bolela ka dikgopolo tša bona ge ba sale ba ba nnyane. Ba raloka dipapadi le ge ba ya sekolo ka letšatši la mathomo.

Botse

Sa pele se ke se gopolago ke go raloka dipapadi tša bana, bjalo ka go taboga, hula hoops, mo setrata sa Retreat mo Cape Town. Re be re le bana ba basotho, ba makgowa le bammala, re raloka kamoka. Ke be ke sa tsebe botswalo ba ka, ka nako yeo. Ke ile ka tšena sekolo sa seburu e bile ke be ke kwešiša polelo ya gona, kagobane ke be ke godile gare ga batho ba maburu.

Morago ga nako se se ile sa fetoga. Ka matšatšing a kgale leswao la go bontšha gore o loketše go tšena sekolo ke ge o kgona go bea matsogo a gago godimo ga hlogo le go swara tsebe ya ka thoko engwe. Bjalo ga ke tsebe gore ke be ke na le bokae ge ke thoma sekolo, ke no tseba gore ke be ke godile ke feta bana ba bangwe ge batho sekolo ka nako yeo. Dilo di be di le kaone ka nako yeo. Bana ba be ba le bohlale kudu.

Ga o kgone go dira selo gomme ba tlo go botšiša gore gobaneng o sa dire selo seo. Ka dinako tšela, ge o ka botšiša dipotšišo tša mohuta wo, batswadi ba be ba go betha, e be ba go botšiše gore ‘Goreng o botšiša dipotšišo tša mohuta wo? Gomme go tla be go fedile ka wena. Matšitšing a, bana ba rata go nganga e bile ba na le dikarabo tša dilo kamoka.

Tenjiwe Tutu

©Eric Miller

Bjalo ka bana re be re kgotsofetše ka tšeo re be re na lego tšona, kagobane re be re sa tsebe selo. E be e le lefelo le le bose. Go be go na le bjang gohle mo lapeng le sethokwa se se aparatšeng thaba kua kilometareng tša kgole. Ke ile ka boela lefelong leo ge ke na le mengwaga ye 53 goba 54 gomme ke be sa kgone go namelela thaba, eupša ka nako yela ge ke be ke sa le mosetsana, ke be ke kgona go kitima godimo bjalo ka pudi; talk tlok tlok; go sena bothata.

Nna le bagwera ba ka re be re rata go dira dipopi ka mmedi wa go oma ge dipeu di šitšwe mo fase. Re be re dirile dipopi tša rena le ngwako ka dikgati, re lokela le bjang mo dikgating gore di kgone go ema. E be re topa matšoba mo sekgothweng gore re a lokela mo gare ga dikgati.

Goldie Qayiya

©Eric Miller

Ka nako ye ke be ke sa gola ke be ke rata go namela dithaba. Gantši re be re le lesomepedi tlhano: tate waka, sesi wa gagwe le bana kamoka. Re be re kula diemere tša mabupi le dinawa gore re kgone go ja ge re fihla godimo ga thaba, re tšhela gape makhura a go apea a bitšwago Holsum. Re be re na le dikolobe tše ntši ka gae, gomme ge go be go na le yeo re e hlabilego, ne re kgona go tšea nama ya gona go ya moleteng wa rena.


Morago ga iri e tee le seripa re be re fihlile kua godimo gomme re kgona go bona thaba e kgolo ya go bulega ye dikanetšego motse wa St Mark's, go na le noka e tletšego mo nageng, ka nako ye nngwe o kgona go bona diphoofolo tša naga kgole nnyana. Re na le go bona diphuthi ka sewelo, eupša gantši re bona diphukubje.

Felicia Mfamana

©Eric Miller

Ke be ke na le mengwaga ye lesome, ka tlwaelo bagwera ba ka Nombeko, Jongikhaya le Nomvulazana ba be ba tla go bapala. Dipopi tša rena di be di dirilwe ka matlakala a bupi a go oma, tše batswadi ba rena ba be ba di godiša mo tšhemong. Dipapadi tša bana tšeo ke be ke di raloka ge ke sa gola di be di le bose, eupša ge ke gola ke ile ka lemoga gore ke be ke sa nyake go nyalwa.

Ke be ke rata go ithuta bjale e be ke tšea sephetho sa go ba motutišigadi. Ke be ke nyaka go ba le mošomo wo bose ke kgone thuša bana le gore ke thuše batswadi ba ka. Tate waka o be a phela a mpotša a re, 'O swanetše o be le thuto’. 'Sepela o ye go ithuta go ngwala le go bolela gabotse.

Ke nyaka gore lena bana le be le bophelo bjo bonolo go fetiša bja ka, bjale ithuteng ka mo le ka kgonago. O be a bolela go tšwa boitemogelong. Ge a be a sa gola o be a šoma moepong, morago ga nako a šoma mo tšhemong a hlokomela dikgomo. E be e le bophelo bjo bose eupša bo le boima.

O be a nyaka gore maphelo a rena a be kaone. E fela ditumo tša gagwe di be di sa lekana. Ge ke be ke le mphatong wa botlhano, mme waka o ile a hwa. Ga se re bolaye ke tlala ka gae. Go be go na le merogo e mentši mo tšhemong le maswi mo dikgomong.

Eupša ka morago ga kehu la mme waka go be go se na tšhelete e lekanego ya go reka yunifomo, dieta tša sekolo le dipuku. Ke be gatelelegile kudu le tate waka go be go le bjalo, e fela go be go se sepe se re ka se dirago. E be ka swanela go tlogela sekolo.

Translated by Lebogang Sewela