Bolaodi bja Sebjalo sa Kaliki

© Louise Brodie

Phetošopšalo

Go ka ba kaone go diriša phetošopšalo ka ge se se fokotša katafalo ya disenyi. Brassicas (mohlala, khabetšhe goba mustard) goba ditamati di šoma gabotse, eupša o swanetše go efoga go bjala dibjalo tše dingwe tša alliums le dibjalo tša bulb tšeo di ka amago ke tshepedišo ya go swana le disenyi le malwetši a mangwe ao a tla huetšago kaliki. Ge e le gore dikologo ga e kgonege; go tloga fao, sepetša le go tiiša mananeo a tšhireletšo ya dibjalo di swanetše go dirišwa.

Poelo (tonnes / hektare)

Motho: 8 tonnes
Palogare ya: 10 tonnes
Botse: 15 tonnes

Puno

Puno ya kaliki gantši e tšea dikgwedi tše hlano go ya tše tshela ka morago ga pšalo. Ka nako ya puno e le kgaušwi, matlakala a tla thoma go butšwa le be a fetoga mmala a ba a motsothwa mo dintlheng e be di thoma go hwa morago. Ge dipersente tše 50 tša matlakala di hwile kaliki e ka bunwa. Puno e ka dirwa ka diatla le ka metšhene. Kotolana ya kaliki e swanetše go lemollwa pele mo mmung.
Ka tshepedišo ya go šomiša diatla, foroko e šomišwago go tlhanyaolola mmu mo tikologong ya kotolana e be kotolana e lokollwa ka ntle le go senya kutu, ka ge se se tla fokotša bophelo bja llaga e be e thoma go bontša kotolana ya kaliki go malwetši le go hlola komelelo. Balemi ba metšhene ba šomiša tshepediša eupša yona e ka pela.
Ge e so no bunwa kaliki e swanetše go alafša ka go tsentšhwa ka gare di emere tše di tsenago moya goba ka go anega ka ngata mo mafelong a go tonya, le a go tsenya moya gabotse. Ka morago ga matšatši a mmalwa matlakala le medu di a segwa go tšwa mo kotolanemg e be kaliki e romelwa go yo hlobwa le polokelong.

Poloko

Kaliki e ka bolokwa dikgwedi tše tshela ka phapošing ya go tonya ya 0 °C le 60% ya monola. Ditšhelo tšeo kaliki e bolokwago go tšona di swanetše go dumelela moya gore o dikologe ka gare.

Disenyi

Thrips, Nematodes, Cutworms, Pink stalk borer

Malwetši

Downy mildew, Brown Rust, Fusarium rot, Penicillium mould, Pink Root rot le Leaf Blight.

Translated by Lebogang Sewela