Ukukhiqizwa kwe-Carob eSewula Afrika

© Emőke Dénes

Ngaphandle kwe-Potential ekulu yokobana i-carob isetjenziswe njengesitjalo esizele ngeprotheyini esisetjenziswa ebantwini kanye neenlwaneni, i-carob ayivunwa ngobuengi ngehloso yokwenza inzuzo eSewula Afrika. Nanyana kunemasimi etlanywa esifundeni sange-Western Cape, abekho abalimi abakhiqiza i-carob ngeleveli eletha inzuzo. Godu ukusetjenzwa kwayo kwenziwa eSewula Afrika, yoke ipuyere ye-carob isiwa kwezinyeiinarha. Ukuphiwa kwe-carob pod nanyana imikhiqizo ehlobene ne-carob akukabalwa esimedweni sokuphiwa kweenlwane ukudla eSewula Afrika, nanyana kunjalo abafuyi abavumeli iinlwanere bona zidle i-carob ezele iswigiri. (Ukuze iintagezi sirhone ukusetjenziswa kufanele zisilwe, nge-hammermil ngombana ziqinile).

Elaine irhubhululo elenziwe ngu-Lukas Iipumbu weJunivesithi ye-Stellenbosch emnyangweni wesokudla nesayentji ufake ukutlanywa kwemikhiqizo emihlanu emitjha emumethe i-carob eenthakweni ezinjengoburotho, umratha, ama-breakfast cereal, mouse kanye neeselweni ezinebisi. Khange kurhonakale bone zenyiwe besisatjalaliswe ngomncopho wokwenza inzuzo ngombana gade kutlhogakala umkhiqizo we-carob kanye neenzentjenziswa zawo. Ngokuya kwaka-Dr Pippa Karsen, umrhubhululi wezesayentji yeentjalo emnyangweni wezelimo esesifundeni se-Westen Cape i-carob imila kuhle eemfundeni ezinezulu lebusika kwaphela.

Ama-carob pods avuthwa ehlobo begodu nakathola izulu lehlobo ayabila bekancibilike. Njeke kuphakanyiswa bona i-carob itjalwe eendaweni ezinganazulu nanyana ezinezulu elincani lehlobo I-carob inomuthi wendoda kanye nomwomfazi kube muthi omfazi kwaphela omila ama-pods, nanyana eminye imihlobo imila amathuthumbo aduna nasikazi. Lokha imbewu yayo imila uzokuthola ngemva kweminyaka emithathu bona kumile umuthi oduna nanyana osikazi na. Eminye imithi ithela ngemva kweminyaka emihlanu kungezelele u-Dr Karsen. Umutrhi we-carob awutlhogi ukutlhogonyelwa khulu, awusabi isomiso begodu uneenunwana ezimbalwa.

Translated by Busisiwe Skhosana