Ukugada Amalwelwe Lokha Nawufuye Iimfesi Emanzini Afretjhi

© Dr David Crosby, VSU

Ubujamo bepilo yefesi buzinze intweni ezintathu: Umhlobo wefesi, amagciwani abanga amalwelwe kanye nebhoduluko ngemanzini.

Nanyana amalwelwe wemfesi aqubuka akakavamisi kobana aqubuke lapha iimfesi zifuywa khona emanzini afretjhi amagciwani abanga amalwelwe kanye nokugula ahlala akhona ngemanzini lapha zihlala khona. Abafuyi kufanele kobana batlhogomele ubujamo bepilo obuhle eemfesini zabo ukuqiniseka kobana iimfesi zabo zihlala emanzini ayikhwalithi ehle begodu nokobana bahlala batjhega kobana akunamalwelwe wemfesi na.

Okunye okuqakathekileko, ukutlhogonyelwa okuhle kwezepilo yefesi ngokobana bathenge iimfesi ezinepilo ebathengisini bazo abatlolisiweko.

Imbangela Yemiraro Yezepilo Lokha Nakufuywe Iimfesi

Lokha iimfesi zifuywe emanzini afretjhi, kunembangela ezimbalwa zokobana kungebanga lani iimfesi zibanemiraro yezepilo. Lokhu kubala hlangana amalwelwe athathelanako abanga (mapharasayidi kanye namabhukutheriya), amanzi angasi mahle, ukungazitlhogomeli kuhle kanye nanyana yini okubangela kobana zigandeleleke ngokomkhumbulo. Kutlhogeka kobana kwenzeke nanyana yini erhonakalako ukobana zingagandeleleki ngokomkhumbulo iimfesi. Kutlhogonyelwe nokobana zithuthwa kuhle, nalokha nazibanjwako, ziphiwa ukudla kanye nalokha sele zivunwako.

Uzihlola njani Iimfesi Kobana Azikabanjwa Malwelwe

Ukutjheja ipilo yefesi kutlhogeka kobana kwenziwe ngaso soke isikhathi. Ngokuyiqala ngamehlo kanye nokuyitheja kutlhogeka kobana kwenziwe qobe ngelanga lokha nayiphiwa ukudla. Zitjhejwe godu ngenyanga bese zihlolisiswa khona ngeskhatheso lokha kubonwa inga zibanjwa malwelwe. 

Ukuhlola kobana azikabanjwa malwelwe kufaka hlangana okulandelako:
Kobana zidla njani: Azidli kancani na?
Ziziphethe njani : Azikaziphathi ngendleka engakajwayeleki.
Ukuphefumula: Azitlhagi ukuphefumula na?
Ziduda njani: Azikalengi emanzini na?
Ziqaleka njani: Hlola umbala weskhumba sazo, ukuphatheka kwaso, kanye nokobana azinamabala abonakalako nanyana iinlonda Na.
Ibhoduluko lemanzini: Hlola amanzi kobana anjani, ane-oxygen na, ubujamo bomtjhiso i-pH kanye neleveli ye-ammonia.

Ukuqakatheka Kokugada Amalwelwe ku-Aquaculture?

Ukukhandela kungcono kunokulapha. Lokha nawuhlala uhlola iimfesi zakho kungakurhelebha kobana ubone amalwelwe asemfesini kanye nemiraro nayisathomako lokha kwenza nokobana amanzi ahlale angewe khwalithi ehle. Konga imali ukukhandela amalwelwe angakenzeki kunokulinga ukuwalapha. Kokuthoma ukwelatjhwa kwazo kuyabiza begodu azisizinengi iinhlanhla ezelapha iimfesi. Kwesibili, ukwelatjhwa kwamalwelwe wemfesi kuthatha isikhathi begodu kungabambezela ukobana uzithengise ngebanga lokobana kutlhogeka bona iinhlanhla ziphume emzimbenayo ukuqiniseka kobana sele zilungele ukungadliwa babantu.

Amatjhwayo Wamalwelwe Wemfesi

©Dr David Crosby, VSU

Iimfesi ezigulako azikhuli kuhle, okwenza bona kutlhogakale kobana uziphe ukudla okunengi okobana zikhule zinone.

Hlola amatjhwayo alandelako ajayelekileko:
Ukungathandi ukudla
Iimfesi ezidondako eziduda kabuthaka nanyana ezilengako emanzini
Ziziphatha ngendlela engakajwayeleki efana nokobana ziyeqayeqa nanyana ziyazirhuhla
Zitjhuguluka iindlela eziqaleka ngayo, umbala wazo uyaphela, ifesi ibanzima, ibe namathimila amanengi
Inamabala emzimbeni kanye nempikweni. yonakele, iinenlonda nanyana ibole amaphiko.
Zifa ngobunengi

Ukhandela njani Amalwelwe Wemfesi

Amanzi wekhwalithi ehle ku-aquaculture aqakathekile ukobana ifesi ibe nepilo. Amanzi ahlwengekileko azokusekela amasotja womzimba wefesi lokha nayingabanjwa malwelwe.

Amanzi anekhwalithi ehle kubalwa anamazinga womtjhiso anamaleveli ahlangana kwe-8 kanye ne-20°C, i-pH ehlangana kwendawo (pH 5 ukuya ku-8), amazinga aphasi we-ammonia angaphasi (kwe-1 mg/litre) kanye namazinga aphezulu we-oxygen (angaphezulu kwe-7 mg/L).

Translated by Busisiwe Skhosana