Ukuthenga Izinkomo Zobisi

© Chris Daly

Uthenga Kuphi Izinkomo Zobisi?

Ngemuva kokunquma inhlobo okufanele kutholakale kufanele zithengwe ekuqaleni ngoba zikhiqiza ubisi obusheshayo futhi ngaleyo ndlela kutholakale imali ngokusheshayo.
Izinkomo zobisi zisezigabeni ezimbili zokukhiqiza, lapho ziveza ubisi ebeleni (lactating) noma lapho umbele omile. Uma isomile, izinkomo zikhulelwe futhi zingakapheli izinsuku ezingu-60 ngosuku olulandelayo, 'amathole' aba 'izinkomo' emva kwalokho, iminyaka yezinkomo iboniswa yinombolo yokulahla elandelayo ngemuva kokuqeda izinqubo. Isibonelo isilawuli sokuqala ngemva kwekhalenda yokuqala, i-lactation yesibili ngemva kokuxhuma kwesibili. Ngezinye izikhathi izinkomo zichazwa nangokuthi 'ama-calves yokuqala' noma 'ama-calver' amabili.

Kungcono ukuthenga izinkomo noma izinkomo ezivela epulazini elihle elisekelwe noma elithengiswayo. Ngokuvamile laba balimi bazimisele ukwabelana ngolwazi lwabo lokulima ngezimbuzi nabalimi abasha. Lokhu kungasiza uma ukukhiqiza kuqala. Ngakolunye uhlangothi, ukuthenga izilwane ezikhulelwe kuqala kuhlinzeka abalimi abasha ithuba lokuthi bajwayele ukondla nokuphatha izilwane nsuku zonke ngaphambi kokuba inqubo yokukhiqiza ubisi iqale.
Izinkomo zobisi zingabuye zathengwe kuthengiso lokuthengisa. Ukuya ngaphambi kwezindalini kusengaphambili kunikeza izinkomba zokuthengiswa kwamanani kanye nekhwalithi yezilwane ezithengiswayo. Ngokuvamile udokotela ohlinzayo wezilwane esitolo uyokhipha isitifiketi sempilo kuzo zonke izilwane ezithengiswayo futhi umthengisi uzobonisa noma yiziphi izinkinga ngesilwane esithile. Uma ungabaza mayelana nempilo yesilwane, ungayithengi.

Unjani Umthetho Ophathelane Nezofuzo Enkomeni Yobisi?

Ubuhle bemfuyo yezinkomo bubekwe yizinhlawulo ezisetshenziselwa umhlambi wezimbuzi. Lokhu kusho ukuthi ikhwalithi yenkomo inqunywa abazali bayo. Ukwazi ulwazi lwezakhi zofuzo kungasiza ekukhetheni inkomo engcono kakhulu yokuthenga. Thola izinkomo eziningi kunezinombolo ezidingekayo emhlambini omusha wokukhetha okungcono. Ukusebenza kokukhiqiza inkomo kuthonywa kubazali bakhe (izakhi zofuzo) kanye nokudla, izindlu kanye nokuphathwa.
Amarekhodi okukhiqizwa kwezinkomo ezikhethiwe kufanele atholakale. Buza imininingwane yokuhamba ngezinyawo kanye namarekhodi okukhiqiza emabhodini (umama) wezilwane kanye nobuhle bezakhi zofuzo (ubaba).
Kungaba ngcono ukuthenga kumlimi wobisi oyingxenye yohlelo lokuqopha ubisi lukazwelonke. Lolu hlelo luhlinzeka ngolwazi lwezakhi zofuzo kanye nokukhiqizwa kwazo zonke izinkomo kanye nezilwane ezincelweni zobisi. Ngaphansi kwalolu hlelo, amasampula ebisi ekhomeni ngayinye aqoqwa futhi ahlaziywe ngamafutha, amaprotheni, i-lactose, isibalo samaseli (SCC) ne- Milk Urea Nitrogen (MUN) yilabhu ebhodini. Isamba semali yokukhiqiza i-lactation (amalitha ebisi akhiqizwa) ibalwa esikhathini esingama-305.
I-SCC inikeza isibonakaliso sokuvuvukala futhi kungenzeka ukuthi i-mastitis-ukuvuvukala emathini noma emgqonyeni.
Ukukhiqizwa nokunciphisa izici (ukuthi kulula kanjani ithole ukuzalwa) izinkomo nezinkunzi zihlolwe ngokusebenzisa amarekhodi okusekela kanye nokwehlisa idatha. Akukhuthazwa ukuthenga izinkomo ezingekho ulwazi olutholakalayo.

Translated by Nsika Khoza