U Ṱavha Garlic

© Louise Brodie

U Ṱavha

Hu ṱavhiwa dzi cloves dzine dza fhedza dzi tshi khou ita tshimela tsha Garlic.

Kuṱavhele

Hedzi dzi cloves dzi ṱavhiwa dzo adza hune ho vulea 1m fhethu hune ho lala ha mavu avhuḓi. Ubva hafho dzi bulb dzi ya sotoliwa dza ṱumukanyiwa. U fanela u ṋanga dzine dza vha na mutakalo musi u tshi khou ṱoḓa u dzi ṱavha. Dzi Furrows dzine dza vha uri dzo tsa 5 cm dzi itwa nga tractor huna u siana ha vhuḓi.

U Siana

Dzi cloves dzi siana nga 10cm kule na kule kha row dzine dza vha 20 na 30 cm kule na kule zwi tshi khou bva kha tshivhumbeo tsha Bulb. Hezwi zwi fanela u ḓala u swika kha 400 000 na 500 000 garlic bulbs nga hectare.

Tshifhinga tsha u Ṱavha

U nga ṱavha tshifhinga tshinwe na tshinwe ubva mafheloni a Luhuhi na Shundunthule.

Tshifhinga tsha u Hula

Minwedzi miṱanu nga murahu ha u ṱavha

U Nyora

U fanela u thoma wa tenda mavu atshi ṱoliwa.
Musi u tshi khou lugisela mavu uri u kone u ṱavha nga u lima na manyoro unga kona u shumisa na manyoro a khuhu musi u saathu ṱavha. Dzi cloves dzine dza vha dzo ṱavhiwa dzi shumisa zwo salaho zwa clove u sukumedza midzi ya hone ya u thoma na maṱari. Zwine zwa swika maḓuvha a 14 uya kha 21 nga murahu ha u tavha, dzi ya kona u phaḓalala vhukati ha 500 na 800kg nga hectara ya 3:2:3 (ho ṱangana Nitrogen, Phosphates na Potassium) fhethu hune ho ṱavhiwa hone. Hezwi zwi ḓovha hone kha zwimela zwine zwa kha ḓi tou fhedza u ṱavhiwa zwine zwa vha na midzi ya vhuḓi na garlic ine ya khou bvelela zwavhuḓi.
Nga murahu ha vhege dza malo yo ṱavhiwa nga tshifhinga tsha u hula ha muroho hu fanela u dovha hafhu ha shelwa 250 uya kha 300 kg nga hectara ya 3:2:3 henefho hune havha uri ho ṱavhiwa hone.
Tshinwe tshifhinga kha mavu ane vha uri hana pfushi ane avha na muṱavha hu fanela u dzula hu tshi khu shelwa.

U Sheledza

Zwa u ita zwa mulch ndi zwithu zwa vhuḓi zwine zwi ya thusa kha u fhungudza tsheṋe na uri mavu a dzule o thaba. U ṱoḓea ha maḓi zwi ya fhambana ubva kha tshaka dza mavu na mutsho. Iya diniwa nga mutsiko wa u sa thaba ha mavu nga mulandu wa midzi ya hone. Zwino ndi zwa ndeme uvha na tshithu tshine tsha ḓo dzulela u ṱola mavu kha mavu a nnṱha ane avha 3cm u fhunguda khombo hei. Hezwi zwi nga itwa nga neutron probe, a soil tension meter hune zwa nga tenda unga shumisa na tshipeidi.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe