U Langa Tshimela Tsha Turnip

© Louise Brodie

U Shandukiswa ha Tshimela

U fanela u tshi shandukisa na zwimela zwine zwa vha uri ndi zwa muṱa wa non-Cruciferae.
Unga zwiita lwa minwaha miraru. Dzinwe nḓila ndi u vhona uri hu ya lafhelwa fhasi hu tshi khou itelwa ulwa na malwadze na zwikhokhonono.

U Ḓala - tonnes nga hectare

Ya fhasisa: 15 tonnes
Yo linganelaho: 25 tonnes
Ya vhuḓi: 40 tonnes

U Kaṋa

Unga i kaṋa nga zwanḓa kana nga mitshini.
Musi u tshi khou kaṋa maṱari u fanela u nntsha ane avha anga nnṱha uri ane avha nga ngomu a dzule ahone uri tshimela tshikone u isa phanḓa na u hula. Zwidala zwa bviswa zwi fanela uvhewa fhethu hune havha uri hu ya rothola hune hu ya dzhena na muya nga u ṱavhanya u tshi tou fhedza uka u shavhisa uri zwi nga oma.
Unga takula midzi na midzi ine yavha ya vhuḓi matanda unga alaṱa, wa sia tsinde ḽi tshi khou swika kha 10cm nnṱha zwa fhungudza u omelwa.

U Vhea

Unga kona u vhea midzi kha mufhiso une wa vha 0.5°C uya kha 2°C na kha u dzhena muya ha 95%.
Wa vhea nga hei nḓila inga kona u dzula lwa minwedzi yo no swika miṋa.

Zwikhokhonono

Zwikhokhonono zwine zwa divhea ndi Aphids, Cutworms, Diamondback moth, Nematodes, Root maggots, na Wireworm.

Malwadze

Malwadze ane wa fanela u aṱhogomela vhukuma na hone wa zwiita mafhungo uri aya thivhelwa ndi, Blackleg fungus, Black root rot, Clubroot, Downey mildew, Loopers, Powdery Mildew, Rhizoctonia Rot, Rust na Sclerotinia.
Ndi zwavhuḓi uya u kwama vhaḓivhi vha henefho na ramilayo ane a imelela zwimela uri ndi zwifhio zwine zwa nga shumiswa kha u tsireledza tshimela kha vhupo ha haṋu.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe