U Langa Tshimela tsha Tshifhuri
U Shandukisa Tshimela
Ndi zwavhuḓi u shandukisa nga zwinwe zwimela zwine zwa fana na grains, alliums na miroho ya maṱari.
U Dala - tonnes per hectare
Ya fhasisa: 15 tonnes
Yo linganelaho: 20 tonnes
Ya vhuḓi: 30+ tonnes
U Kaṋa
Nga murahu ha maḓuvha a 90 ho ṱavhiwa kana nga murahu ha maḓuvha a 30 hu tshi vho vhonala mutshelo. Hu kaṋiwa musi lukanda lwa nga nnḓa lu tshi vho thoma u khwaṱha. A hu faneli u tou lindelwa tshifhuri tshi tshi swika tshoṱhe ngauri hezwi zwi nga vhulaha maṱari na u sa tsha hula. U nga tou khatha tshifhuri uri namusi wo tshi vheya tshikone u dzula lwa tshifhinga tshilapfu. Lukanda lwa hone alu faneli u tshinyadziwa sa vhunga zwi tshi ḓisa malwadze na u sina. U kaṋa zwi nga ya phanḓa lwa nwedzi. Vhanwe vha ṱavhi vha ya lenga u kaṋa vha tshi khou itela uri maluvha a ise phanḓa na u hula na u wana zwithu zwivhili kha tshimela tshithihi.
U Vhewa
Zwifhuri zwi nga vhewa lwa minwedzi miraru nḓuni hune havha hu tshi khou dzhena muya kha mutshelo. Nga murahu ha u vhea zwifhuri zwi fanela u thoma zwa lafhiwa. Hezwi zwi nga itwa tsimuni kwa maḓuvha a 12 tenda havha hu sina mvula hu khou dudela kana kha lufhera lune lwa vha na mufhiso une wa vha kha 26°C na humidity ya 80%. Nga murahu ha u kaṋa tshifhuri, hu fanela uvha na u vhewa ha tshifhinga tshilapfu zwine zwa swika 10°C uya kha 11°C na humidity ya 70%.
Zwikhokhonono
American bollworm, Red spider, pumpkin fly, ladybird, vine borers, aphids, nematodes.
Zalwadze
Anthracnose, Downy mildew, Fusarium, Powdery mildew, Leaf spot, Sclerotinia, Fruit rot, Mosaic virus.
Zwi ya ṱuṱuwedziwa uri u wane tsivhudzo kha vhaḓivhi vha henefho kana vhane vha ḓivha zwa mushonga wa u langa zwikhokhonono.
Translated by
Khalirendwe Nekhavhambe