U fhola ha makhulu nga murahu ha uswa ha mukhukhu

Alicia Mdaka u a mba nga zwithu zwine zwa vhavha musi a tshi xelela nga mukhukhu wawe na zwoṱhe zwawo kha mulilo.

Zwithu zwa u vhavha

©Eric Miller

Nga Shundunthule 2001, mukhukhu wanga wo swa, na zwoṱhe zwanga nga ngomu. Mulilo wo thoma kha vothi ḽa phanḓa nahone ro vha ri tshi ḓovha ro fela roṱhe nga ngomu arali hu songo tou vha munwe muthu wa u luga we aḓo vhona vhutsi aya a vula vothi. Mulilo ndi wone khombo arali ni tshi dzula mukhukhuni.

Ri vha ri sina muḓagasi zwino arali tshiṱofu tsha pharafeni kana khanḓela zwa wa, zwi a dugisa mukhukhu. Zwithu zwoṱhe zwo mbo ḓi swa nga tshifhinga tshiṱukuṱuku. Hu vha husina na tshifhinga tsha u lindela vha zwi dzima mulilo kana tsha ubva. Nyofho dzashu khulwane ho vha hu u vuwa kha mukhukhu une wa khou swa ro balelwa u khia mukhukhu.

Hezwi zwo no itea kha vhathu vhanzhi zwo ṱoḓa u itea na kha nṋe. Ndo xedza zwoṱhe u thoma kha basa uya kha zwiambaro, kha houḽa mulilo. Zwo vha zwi tshi khou ofhisa. Fhedzi zwo dovha zwa vha tshikhala tsha u shanduka, zwadisa maanḓa manzhi kha nṋe.

Lutamo luswa

©Eric Miller

Munwe muthu wa u luga o ḓisa ṱiraka ḽo ḓala nga mabulanga a zwi fha vhana vhanga uri vha ite munwe mukhukhu ,mbilu yanga yo vha yo takalela vhuthu hovho, fhedzi ubva hafho mukhukhu wo vha usi tsha ḓo luga lini. 'ndi khou tea uwana nnḓu ya zwidina,' nda vhudza Anthony na Phyllis. 'a thi khou ṱoḓa u fela mukhukhuni.' Hezwi ndi lutamo lwanga.

Ndo shuma nga maanḓa ndi tshi khou itela uri ndi wane nnḓu ndi saathu fa. Zwiamba uri ndi wane fhethu hune havha ho tsireledzea ha dovha ha mmpha tshirunzi. Athi khou ṱoḓa ufa ndi tshisiwana, kha nnḓu ya tshisiwana.

Nahone ndi fanela u lovha ndo no vha na minwaha ya 90, ngauri ndi fanela u i fhaṱa nda dovha nda kona u dzula khayo minwaha yo vhalaho. Ndi khou tou humbela Mudzimu kha vha ntendele ndi tshile ndi swikise miṅwaha ya 90, uri hezwi zwoṱhe zwi kone u bvelela!