Fhethu ho Thabaho Mulamboni wa Orange

Fhethu ho Nonaho

©Nigel J Dennis
Mulambo wa Orange ndi wone u woṱhe wo no isa maḓi Richtersveld, u dovha wa fha zwimela maḓi ane avha avhuḓi. Khovhe ho katelwa na ya tshitopi, sharptooth catfish (barbel), sardine, banded bream na endemic Namaqua barb.
Hei ya Cape clawless otter iya kona u vhonala mulomoni wa mulambo Alexander Bay, na mbalo khulwane ya Cape fur seals (ine zwazwino ya vhidziwa South African fur seal) iya wanala maḓini.
U vula ha mulomo wa mulambo wa Orange (kana estuary) ndi hunwe ha fhethu hune havha na mavu matete. Hune havha na matope o adzaho, marshes, flood plains na zwiṱangadzime, zwine zwa tikedzau ḓala ha zwiṋoni, u swika kha 10 000 yazwo, zwi tshi khou imelela tshaka dza 60.
Hu vha ho katelwa na flamingo (zwine zwa fhira 100 uya kona u zwivhona lwanzheni maḓini), Cape cormorants, chestnut-banded plovers, Egyptian geese, Cape teal, Great white pelican, South African shelduck na African sacred ibis.
Hezwi zwina tshaka dza 14 dzine dzo nwaliwa kha mutevhe wa IUCN Red List wa tshaka dzo tshuwiswaho. Hezwi huvha ho katelwa na Damara tern, African purple swamphen, Barlow’s lark na Cape long-billed lark.
Kha tshedza tsha hezwi,mulomo wa mulambo wa Orange wo ambiwa uri uḓo vha RAMSAR fhethu ho thabaho hune havha ha vhaendela mashango. Mashudu mavhi,hafha fhethu ho no tshinyadziwa nga vha maini. Vhuvha haho a hu tsha tou kona u vhonala nga vhalindi nga mulandu wa uri hune ya vha hone huna ḓorobo ya maini wa diamond Alexander Bay. Zwazwino ri ya livhuwa vhanwe vhathu vhano bva Namibia na Afrika Tshipembe vha khou edzisa u hu vusa hafha fhethu, huvhe fhethu he havha hu zwone kale.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe