Hemp ndi kale i tshi khou tavhiwa lwa minwaha ya zwigidi yo fhiraho; vhutanzi ha u thoma ha u shumiswa ha hemp ho wanala Taiwanese pottery hu tshi sedziwa ha wanala hu zwithu zwa murahu hangeni nga vho 10 000 B.C. lwa minwaha hangei China, ho vha hu tshi humbuleliwa uri ndi lwone lushaka lune ya bva hone, hemp ndi tshinwe tsha tshimela tsha u thoma tsha u ita fibre-yo vha i tshi shuma kha u ita zwiambaro, zwienda, mabammbiri na dzi thambo. Nahone yo vha i tshi tutuwedziwa kha uri i shume u lafha, ho kateliwa arali dangani ho vhofhana, rheumatism, na absentmindedness.
Kha tshaka dza hone tharu Cannabis, hemp - cannabis sativa-tshaka - ndi yone ya u thoma u phadalala na shango lothe. Nga mulandu wa uvha na mushumo wa fibre ya hone na mbeu ine ya vha uri iya lea. Huna vhutanzi ha musi i tshi khou phadalala i tshi kho ya British Isles lwa minwaha ya 400B.C. He tshimela tsha hemp tsha vha tshi tshi khou shuma u ita zwiambaro (fibre ya hemp) na mapfura na zwiliwa (mbeu ya hemp).
Ho vha na bembela la uri iya kona u lafhaTHC-rich cannabis zwine zwa vha zwo balela minwe mishonga zwino u mona na shango ha vha hu tshi khou kona u tutuwedziwa u shumiswa ha cannabis hu tshi khou itelwa zwithu zwine zwa vha uri ndi zwa lutendo na zwa u vusuludza.
Hemp cannabis yo thoma uya Canada nga 1606 hu tshi khou itwa dzi thambo na dzi sails ya kona u tavhiwa na USA lwa u tou thoma nga 1630. Yo swika he ya tavhiwa nga vhunzhi America na u shumiswa nga vhunzhi he ha do fhedza hu tshi khu humbuleliwa uri zwiambaro zwine zwa swika nga vhukati zwo vha zwi tshi khou itwa nga hemp mafheloni a nwaha wa 1700.
Zwa u phadaladziwa ha vhatambuli USA na u tavhiwa ha dzi cotton zwo do swika he zwa ita uri hu fhungudzee u tavhiwa ha hemp hu tshi khou itelwa u ita zwiambaro. U tshi nga engedza zwa u shumiswa thanda dzine dza vha dza fhasi hu tshi khou itwa mabammbiri zwo ita uri hu fhungudzea u shumiswa ha hemp. Zwa ita uri i sale i tshi kha di shuma u ita mabammbiri a fola, bivhili na tshelede.
Zwo do dzhenelela musi hu tshi khou yiwa phanda kha lushaka lwa “marijuana” hune ha vha na THC ine ya vha nntha. Hei THC ivha ina zwithu zwine zwa vha zwi tshi khou bva vhukovhela ha Asia zwe zwa vha zwi tshi shuma hu tshi khou sikiwa dzi drug fhedzi mashudu mavhi, hemp ya ndowetshumo yo mbo di tanganiswa na muzwala wayo nga mulandu wa THC ine ya vha nntha.
Nga vho 1930, hu tshi fhedza u nangiwa ha vho Henry J. Anslinger sa vhone mu commissioner wa zwe zwa vha zwi tshi khou fhedza u tumbuliwa zwa Narcotics Bureau, hemp cannabis ya mbo di pfi ndi narcotic na hone u tavhiwa ha hemp zwa mbo di iledzwa USA.
Nga vho 1940s, u bveledziwa ha u vhewa ha hemp zwo vha zwithu zwa tshifhinga nyana hu tshi khou itelwa uri hu kone u bveledziwa mabammbiri, tectile na dzi thambo hu tshi khou pfi zwi do shuma nga nndwa ya shango ya vhuvhili, fhedzi ho dori musi nndwa dzi tshi fhela ha mbodi imiswa u tavhiwa ha hemp hafhu.
Kha minwahaya ya zwino, ho do vha na u dovhololiwa ha lutamo lwa u tavha hemp hangei France ndi hone hune ha khou bva phanda - nahone zwazwino ndi vhone vhabveledzi vhahulwanesa vhukuma vha hemp kha lifhasi. Vha China vho nwalisa dzine dza swika 300 hemp na Canada vho tendela mulayo wa u tavha hemp hu tshi khu itela mbeu ya yo na fibre uri hu kone u itwa mabammbiri, textile, bio-composites na zwithu zwa u kona u fhata.
Afrika Tshipembe, ahuna phambano kha unga tavha Cannabis (mbanzhe) na hemp ya ndowetshumo. Hu sina ndavha maanda othe o dzhiiwaho na u rengiswa ha hemp kha manwe mashango ano fana na Canada, China na France, u tavhiwa ha hemp zwi kha di vha zwi siho mulayoni hu di tou vha na linwe linwalo line la vha lo khethea line la tenda uri u kone u tavha hemp. Hezwi hu vha hu tshi khou tendeliwa uri i tavhiwa hu tshi khou itelwa u ita dzi thoduluso
Zwithu zwothe zwa hemp Afrika Tshipembe zwi tou da.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe