Mapungubwe i ndzhawu ya kahle swinene, leyikulu yingana tintshava topfuleka xikan’we nakutala minsinya ya ximuwu na minkova leyi kongomaka enambyeni wa Limpopo – ndzhawu leyi unga yi hlawulaka loko ulava kusungula ndyangu.
Vutshamo bya xi-Shona himpela abyi kumeka kona kusukela kwalomuya ka malembe yava 1220 – xiphemu xa ndzhavuko lowukulu lowunga aka vutshamo emaribyeni yale xikarhi e Dzongeni wa Afrika loko kunga se fika valungu.
Ku n’okisiwa ka nsuku aku endliwa eka vutshamo lebyi naswona loko Mapungubwe yita kumiwa hi vahloti va valungu hi 1932, swivumbiwa swa vutshila swa nsuku, exikarhi kaswona kuna rimhondzo ra nsuku ra xibejwani ra ndhuma. The Order of Mapungubwe, yiyimela xibejwani xa nsuku, lexinga sagwadi rale henhla ra vurhangeri ra Afrika Dzonga.
Translated by Ike Ngobeni