Mbuyelo na Mintlhontlho ya Swibyariwa Swale Kaya swa Afrika Dzonga

© Bernard Dupont
Indigenous fruit like marula are wild-harvested and can provide both nutrients as well as income.

Mbuyelo wa Swibyariwa swa Swakudya Swale Kaya

Swimilani leswi kulaka, leswinga kahle eka ku cinca ka maxelo. Switisa nsirhelelo ko leha ka swakudya. Swipfuna kutiyisisa ndzhavuko wa xintu na maendlelo. Swisivela vusweti e makaya himinkarhi ya dyandza xikan’we naku tsandzeka ka swimilani swin’wana.
Mphakelo wa swakudya swa nkoka e mitini yale makaya. Swiveka eka xiyimo xa kahle eka kuxavisiwa ka switirhisiwa swintshwa - kufana nati cereals. Swi engetelela muholo emindyangwini laha misinya ya mihandzu yinga tala.

Mintlhontlho Leyinga Langutana na Swakudya Swale Kaya

Ku pfumaleka ka mbewu na swirhabyani swo byala hi swona. Ku hunguteka ka kudyiwa ka swibyariwa leswi laha swihungutaka kuhumelerisiwa ka swibyariwa swintshwa.
Swakudya swotala leswi byariwaka swidyiwa swinga engeteriwangi nchumu. Leswi swivangiwa hi vukalu bya switirhisiwa swa thekinoloji. E handle ka ntikelo wa swakudya na ikhonomi ya swakudya leswi byariwaka laha Afrika Dzonga, kuna swintsongo leswi xavisiwaka. Mpfumaleko waku yisiwa emahlweni ka swibyariwa leswi hiswin’wana swa swirhalanganya kuva swakudya leswi swinga fikeleli ti makete leti xavisaka swakudya leswi.
Swakudya swotala swale makaya swaha kumeka enhoveni naswona aswi tshoveriwi. Leswi swi endla leswaku minxaka yin’wani yi herisiwa hikuva akuna nhlayiso na nsirhelelo wa swona swimilani leswi.

Translated by Ike Ngobeni