Mafurha ya Makanyi Yafuwile Hiku Omisa Nhlonge

Nsinya lowu wa switirhisiwa swotala wa nkanyi (Sclerocarya birrea) wu hangalakile na Afrika hinkwayo hikwalaho ka kufambafamba ka vanhu naswona laha Dzongeni wa Afrika hile kaya ka wona (South Africa, Botswana, Zimbabwe, Swaziland, Namibia, Angola), West Africa (Niger, Gambia, the Democratic Republic of Congo) xikanwe nale Zambia, Sudan, Ethiopia, Kenya, Tanzania (kukatsa na Zanzibar) na Uganda. Sweswi se wufikisiwile nale Mauritius, Reunion naswona sweswi se wubyariwa nale Israel, Australia na India. Nsinya wa nkanyi wuchava gwitsi swinene, kambe wuhanya kahle nale ka misava leyingariki na swakudya ngopfu naswona wutsakela tindzhawu leti kufumelaka ta Afrika Dzonga tani hile Mpumalanga xikanwe nale tindzhawini ta Phalaborwa exifundzheni xa Limpopo. Nsinya lowu wunga tisa mbuyelo lowu ringanaka 3 tonnes wa mihandzu ya makanyi. Loko kanyi rivupfile rina muhlovo wa xitshopani, riva robasa endzeni na nantswo wakahle. Muhandzu lowu, timongo, mahanti na matluka swatirhisiwa.
Nkanyi wunga byariwa kusuka eka mbewu (leyinga lovekiwaka matini yokufumela vusiku hinkwabyo), kumbe hikuva ku tsemiwa rhavi kumbe ku endliwa leswi vange i grafting. (Grafting hiloko ku tsemiwa swiphemu swimbirhi swa ximilani swihlanganisiwa leswaku swikula swinwe.) Makanyi ya sungula kutshana ensinyeni hi nhweti ya February na March, laha se ya vupfaka hambi yari ehansi (March kuya eka April). Makanyi ya rhwaleriwa ehansi, ya hlantswiwa, ya rhumburiwa. Vukanyi loko byi rhumburiwile byitshikiwa byi vila kutani byita nwiwa (juice kumbe byala) naswona byina vitamin C ya orange juice leyinga fikaka eka mune - 100 g ya makanyi yata na kwalomu ka 194 mg ta Vitamin C. Makamba ya makanyi ya tirhisiwa ku endla xisibi xohlamba hixona, glue kumbe atchaar. Matluka ya nkanyi wona yakahle ku phamela swifuwo swotani hi tihomu, kasi mahanti ya nsinya lowu yatirhisiwa ku endla dayi kasi ntsandza wakona wu kahle eka swivatliwa.
Timongo ta kanyi ta dyiwa kumbe titirhisiwa tani hi mbewu leyingana kwalomu ka 65% wa mafurha, ya xiyimo xale henhla. Varhumburi vavukanyi vacukumeta timongo kumbe va tihisa hikuva vavona switeka nkarhi kuva va deva timongo kuta huma minconcombi. Vativi va sayense e Everpix vasungule tindlela tintshwa ta madevelo ya timongo leswaku kuta kumeka mafurha ya kona. Mafurha lawa ya fuwile swinene hiti fatty acids naswona ti molecules letinga eka wona tikahle eka kusirhelela nhlonge nakuyi pfuxelela naswona ya tirha eka tinxaka hinkwato ta nhlonge leswi pfunetaka eka makulelo ya kahle. Mafurha lawa yale henhla hi vitamin C na E naswona ya fuwile hiti fatty acids leswi endlaka leswaku mafurha lawa ya tshamiseka noka yanga hahi eka nhlonge ya munhu. Mafurha lawa yanga exikarhi hiku fuwa ya rhetela leswi endlaka leswaku yava kahle kuva ya tirhisiwa eka ti massage.

Disclaimer ya Swavutshunguri

Vuxokoxoko lebyi i byo dyondzisa xikan’we no nyika vuxokoxoko naswona swinge tekiwi tani hi switsundzuxo swa vutshunguri. Vuxokoxoko lebyi abyi kongomisiwangi eka kuyimela switsundzuxo swa vutshunguri kumbe kutshunguriwa loku ku nyikeriwaka hi lavanga leteriwa eka swavutshunguri.

Translated by Ike Ngobeni