Kutlangeriwa ka Dr. Peter Magubane hi David Meyer-Gollan

© David Meyer-Gollan

Swinepe swivulavula ngopfu

Kusuka eswitarateni swale lokixini kuya eka ti hallways ta matimba, Peter Magubane u hete nkarhi woringana hafu ya century akarhi a teka swinepe loko kurikarhi kulwisaniwa na xihlawuhlawu xikan’we naku tshikeleriwa ka vanhu.

Hinkarhi lowu ute ata tivana kahle swinene na nkulukumba Nelson Mandela – rosungula tani hi murhangeri lontshwa wa tipolotiki loyi a endla magandlati etikweni hinkwaro, atlhela aya n’witiva tani hi mulwela ntshuxeko. Exikarhi ka malembe lawa yotala ngopfu, kuve na vudyelwani byinga endliwa exikarhi ka van’watipolotiki lava vambirhi – wun’wani loyi avulavula hi marito na swiendlo kasi loyi un’wana avulavula hi camera yakwe.

Endzhaku ko humesiwa ka Mandela ekhotsweni hi February 1990, Magubane uvuye a hlawuriwa tani hi muteki wa swithombhe wa xifumo wa mulwela ntshuxeko loyi nkarhi lowu Afrika Dzonga ariri eka xiyimo xoya eka xidimokirasi. Kusukela kwalano, u endle minkateko yotala swinene leyinga hleyekeki ya swinepe leswinga tekiwa endleleni yoya eka Afrika Dzonga lontshwa. Ngopfu ngopfu, Magubane akota kufikelela Mandela na dyangu wakwe.

Ntirho wo hlawuleka

Dr Peter Magubane i un’wana wa vateki va swinepe wa Afrika dzonga loyi anga duma swinene emisaveni hinkwayo. U sungule rendzo leri rohlawuleka ra ntirho lowu hi lembe ra 1954 eka Drum magazine, leswinga n’wifikisa e xivindzini xa xihlawuhlawu. Endzhaku ko tirha eka Drum malembe, Peter uve na nkombiso e Europe xikanwe no dyondza xikolo e United States.

A vuya e kaya hi lembe ra 1966, laha anga fika a tirha eka phephahungu ra Rand Daily Mail. Eka nkarhi wa June 1969 kuya eka 1971 Peter utshame masiku yoringana 586 apfaleriwe ari yexe laha anga vuya ayirisiwa kutirha tani hi muteki wa swinepe kuringana 5 wamalembe. Kusukela hi 1980, Peter utlhele a tirha eka Time magazine.

Hi 1990 a langhiwa kuva muteki wa swinepe swa Nelson Mandela eka gondzo leri Afrika Dzonga ariri eka rona kuya eka mfumo lowuntshwa. Peter Magubane u kume masagwadi yotala swinene eka kuva a tinyiketele swinene na ntirho wo hlamarisa lowu awu endla ekutekeni swinepe.

Yan’wana masagwadi akuri: the Mother Jones-Leica Lifetime Achievement Award; Martin Luther King Luthuli Award; a Fellowship from the Tom Hopkinson School of Journalism; na mune wati Honorary Doctorates kusuka eka ti yunivhesithi to hambana ta laha Afrika Dzonga.

Tlhandla kambirhi, uve mu Afrika Dzonga wosungula wa wantima ku amukela sagwadi eka kuteka swinepe – eka mphikizano wa 1958 Best Press pictures of the year. Namuntlha Peter Magubane u langutise eka ku hambanana ka ndzhavuko na mfuwo wa tiko ra Afrika Dzonga.

Dr Peter Magubane

Dr Peter Magubane, muteki wa swinepe na mahungu wotiveka swinene emisaveni hinkwayo, u velekiwe hiti 18 January 1932 e Vrededorp laha anga k...more