Ku Lawula Ximilani Xa Chives

© Louise Brodie

Mbuyelo - Tonnes Hi Hectare Hi Lembe

Mbuyelo wale xikarhi hi hectare wu kwalomu ka 16 tonnes

Ntshovelo

Ntshovelo wotala wa chive leyi yaka eku xavisiweni swiendliwa hiku tirhisa muchini. Eka mapurasi lawa yantsongo xikan’we nale ka ti greenhouses swinga endliwa hi mavoko hambi leswi switalaka kuva swidurha. 

Sungula kutshovela wahari mixo swinene loko mahiselo yaha titimela, kambe endzhaku kaloko matluka ya omile. Kutshoveriwa ka matluka yale handle swinga sungula kusukela eka 10 ra mavhiki endzhaku ka kubyariwa ka mbewu.

Van’wamapurasi lavakulu lava byalelaka ku xavisa vata yima nkarhi wo leha nyana kutani vatshovela xikatsa hinkwaxo, vatsema xikatsa hikwalomu ka 3 kuya eka 5 cm ehenhla ka misava kutani ku endliwa swikatsa swa mpimo lowu tsakeriwaka. Loko leswi swi endliwa hi mavoko matluka yale handle yanga khiwa kusungula kumbe xikatsa hinkwaxo xinga tsemiwa kutani kululamisiwa mpimo.

Nhlayiso

Vuhumelerisi lebyi tsakamaka: Endzhaku ka ntshovelo hlayisa chive leyi tsakamaka eka 2°C. Chive yinga hlayisiwa kuringana kwalomu ka 5 kuya eka 7 wa masiku. Xankoka ku xitekela enhlokweni hileswaku matluka ya tshama ya omile eka swiphakitani leswi pfariweke.

Mitsembyani leyi tsakamaka yi hatlisa ku lahlekeriwa hi nantswo wa swakudya, se swikahle kuva yi hatla yi xavisiwa kutani yitirhisiwa loko chive yaha kutsemiwa. Chive leyi tsakamaka yinga tsemeleriwa kutani yi hlayisiwa eka swiphakitani leswinga ngheneki moya endzeni ka xigwitsirisi.

Switsotswana

Aphids, Cut Worms, Root Maggots nati Thrips i swin’wana swa switsotswana swa ntolovelo.

Mavabyi

Botrytis, Downey Mildew, Pink Rot na White rot.

Swikahle swinene ku landzelela maendlelo yaku cinca cinca swimilani kuya hileswi swinga tsundzuxiwa hi extension officer kumbe agronomist. Vaxavisi valekusuhi va tikhemikhali vatala kuva na minongonoko leyi lulameleke kumbe ku avela vuxokoxoko tani hi vatsundzuxi vakahle lava kumekaka ekusuhi na ndzhawu ya vuhumelerisi.

Translated by Ike Ngobeni