Gewurtztraminer

© Altydgedacht Vineyards

Nhlamuselo

Gewürztraminer iku cinciwa ka Roter Traminer lawa kunga madiriva lawa ya byariwaka e Germany kuringana malembe lawa yotala. Ku cinciwa loku ka ‘Gewürtztraminer’ kuhlawuriwe hikokwalaho ka leswi yingana nuhelo wa mabilomu na swipayisisi naswona hiyin’wana leyingana nkoka eka madiriva yale Alsace, e France. ‘Gewürtz’ swivula xipayisisi naswona swivula nantswo wotala aroma wati wayeni.

Ntumbuluko

Germany

Mavtio Yan’wana

Gewürztraminer yitlhela yitiveka tani hi Roter Traminer na Traminer (Germany), Gentil Rose Aromatique (France) nale Clevner.

Vuhumelerisi e Afrika Dzonga

Yitisiwile rosungula laha Afrika Dzonga hi lembe ra 1964, ntsena 106ha ya Gewürtztraminer yi byariwile kea masimu yotala ya madiriva lawa yakumekaka e Stellenbosch (42ha) nale tindzhawini ta Robertson (36ha).
Masimu yak hale lawa nasweswi yaha humelerisaka ya byariwile hi 1981 e Zevenwacht. Lowu i muxaka wa madiriva lawa yanga tolovelekangiki kubyariwa; ntsena 1ha ya muxaka lowu yive kona hi 2016.

Ku Kula

Switika swinene ku byala, hikuva Gewürtztraminer ayivuyerisi ngopfu (10 – 12t/ha) laha yikulaka yiloloka kuya henhla yitlhela yi tlhuma leswi endlaka leswaku matluka yalala swinene naswona swalaveka leswaku yakota kukuma dyambu leswaku na mihandzu yita kula.

Ku Vupfa

Gewürztraminer yi hatlisa kuvupfa, yitshoveriwa eka vhiki rosungula ra February.

Matluka

Gewürztraminer yina matluka lawantsongo ya xirhendzevutani, aya naswiave leswivonakalaka kambe yana swibundwani.

Mihandzu

Nsinya lowu wuna swichocho leswingana madiriva lawantsongo yangana nhlonge yobumbula notsindziyela. Madiriva lawa yana muhlovo wotshuka loko ya vupfile.

Switsotswana na Mavabyo

Muxaka lowu wuxanisiwa swinene hi downy mildew xikan’we na oidium naswona ya onhiwa hiswinyenyani na gwitsi hikwalaho ka kuhatla ya baleka no hatla yavupfa.

Switirhisiwa

Gewürztraminer yihumelerisa wayeni yovevuka yobasa leyinga toloveleka ya ndzhavuko ya wayeni yoka yinga nyanganyi ngopfu kuya eka leto nyanganya, kambe hi xitalo yihumelerisa leyoka yinga nyanganyi.

Nantswo / Nuhelo

Gewürtztraminer yina swihlawulekisi swa rose petal, himinkarhi yotala yivana lychee aroma. Yitlhela yiva na nkatsakanyo wale hansi swinene wa acid, wayeni leyi yikomba swinene aroma yotalae, laha mabilomu yanga tala swinene, Turkish Delight kumbe ginger.
Loko yihumelrisiwa eka tindzhawu letinga hola ekusuhi na tibuwa talwandle, wayeni yakona yitikomba yi fuwile swinene hi nantswo wa Muscat na swipayisisi kasi wayeni yo humelerisiwa hi madiriva lawa yanga vupfa ngopfu yatikisa swinene yatlhela yava phenolic, laha yitikombaka yiri na xihenge nyana eka yona.

Translated by Ike Ngobeni