Sechaba sa Richtersveld Conservancy

A Moqapi wa Leqephe

©Shem Compion

Sebaka se seng sa polokelo ya Richtersveld ke Richtersveld Community Conservancy (RCC). Mokgatlo ona o qadile bophelo e le pampiri e kgolo ka 1998 le matsoho a fetohileng a tsamaisane le tshebetso ya Lefapha la Boikarabelo ba Lefatshe.
E ne e tshehetswa ke mekgatlo e fapa-fapaneng ya difahleho tsa machaba le dibakeng tse ding (tse kang NORAD - Norway Agency for Development Cooperation, Lefapha la Bophelo le Mekgatlo ya Northern Cape le baeletsi ba tikoloho ba Eco-Afrika).
Ka dipuisano tse pharaletseng le dipuisano, mohopolo wa tlhokomelo wa tikoloho o tiisitswe e le karolo ya tshebetso e kgolo ya Phodiso ya Ntshetso-pele ya sebaka seo. Ka hona sechaba sa motse se ile sa etsa hore ho be le sebaka sa lefa la moo mehlodi ya tlhaho le meetlo e tla sireletswa tlasa leano la ntlafatso e tsitsitseng.
Ho ile ha etswa merero e fapaneng ya tsamaiso mme ka 2004, komiti ya tsamaiso e kgethilwe ka mookamedi wa nako e tletseng le mookamedi wa tsamaiso. Ntlo-kholo ya RCC e Eksteenfontein.

Sebaka se Hlollang

©David Fleminger

Ka 2005, Lefapha la Tikoloho le Bohahlaudi (DEAT) le ile la phahamisa diranta tse dimilione tse dimilione tse dikete (6) bakeng sa ho thusa sechaba hore se ntlafatse mehaho le bodulo.
Tsamaiso ya tsamaiso ya Northern Cape e ile ya boela ya qala dipuisano ho fana ka sebaka se haufi le (Helskloof le se seng se tswetseng pele) se boloketsweng ho ya sebakeng seo.
Kajeno, Richtersveld Community Conservancy (RCC) ke sebaka se tsotehang. Ke sebaka se boloketsweng ho boloka mefuta-futa ya meralo le merero e teng ho theha setsi sa dipatlisiso tsa saense.
Empa hape ke setso sa mekgwa ya boholo-holo ya batho e sireleditsweng le ho kgothalletswa hore e tsosolose matla a bona a pele.

Sabole e Phethehileng ka Bobedi

Ka bomadimabe, bohahlaudi ke sabole e sehang ka nqa tse pedi. Sebaka sa tikoloho se Richtersveld Community Conservancy le Serapa sa Sechaba sa Richtersveld se fokola.
E se e ntse e le kotsing e bakwang ke ho fetela hodimo le maemo a mang a tikoloho, le bohahlaudi bo sa laoleheng bo ka mpefatsa ditaba. Ntho ke hore, bahahlaudi ba (ke ka tlhaho ya bona) dibata tse senyang.
Maoto a bona a hatakela dimela, dikoloi tsa bona (haeba di kgannwa ka tsela e sa tsotelleng) di ka senya sebaka, mme ho ba teng ha bona motseng ho ka silafatsa meetlo ya setso e ba kgahlileng.
Ka hona, mehato yohle e mecha ya bohahlaudi ya Richtersveld e ntse e rerilwe ka hloko le ho hlahlojwa e le hore kgomo ya chelete ya bohahlaudi e se ke ya bolaya dikgama tsa kgauta.
Ka mantswe a mang, bohle ba amehang sebakeng seo ba sebetsa hammoho ho netefatsa hore maeto a bohahlaudi le maano a ntshetsopele a ntse a sebediswa ka tsela e ikarabellang le e tsitsitseng. Mme, ka mora hore ke buisane le batho ba bang ba amehang ketsong ena, ke kgodisehile hore ba tla atleha mesebetsing ya bona ya bohlokwa haholo.

Translated by Bongani Matabane