Ho qala kgwebo ya metsing Afrika Borwa ka sepheo sa ho hlahisa ditlhapi tsa metsi a hlwekileng, dihwai tse ncha tsa ditlhapi di tla hloka merero, ditsebo, sebaka se loketseng le tsamaiso e nepahetseng ya temo e loketseng tikoloho ya bona.
Mekgwa e Tlokotsi ya ho Lema Dithlapi
Dikarolo tsa bohlokowa tsa Temo ya ditlhapi dintlha tse tharo tsa bohlokwa pele o qala ka mokgwa o jwalo wa tlhahiso ya metsing. Mohwai e mocha wa ditlhapi o tla hloka:
Moralo wa kgwebo
Tlhahiso ya kaho
Leano la ho sebetsa
Ka bomadimabe, tlhahiso leseding ena ya ho rera e atisa ho etswa ho batho kapa mehlodi e fanang ka tlhahiso leseding kapa nako e sa nepahaleng tlhahiso leseding le data. Dinako tse se nang palo tse nang le morero wa mekgatlo ya boiphediso di pheta diphoso tsa mefokolo ya metsi ka bo-1960. Mme merero e mecha e sitwa ho phethahatswa hape.
Dibakeng tsohle tsa Afrika, re fumana matangwana a maholo, a tletseng metsi a hlwekileng, a sa tebang, a nang le disebediswa tse ngata tse sa tsejweng. Ho fepa ditlhapi mekgweng ena hangata ho fokotseha, tsamaiso e batla e le teng mme ha nako ya merero e hloleha, mokgatlo o hlophisitsweng o fedile.
Lefapha le Ikemetseng
Tshebetso ya mahae a mahaeng a hloka boitlamo bo matla ba mmuso le mekgatlo e meng ya dipapatso ho sebedisa tsebo ya mobu o ikemetseng. Lefapha le ikemetseng le ka thusa ho theha merero ya kgwebo, moralo wa polasi le ho kwetlisa balemi ba bacha ba ditlhapi.
Ho na le temo e ntle ea ditlhapi mme e sebediswa dinaheng tse kang Chaena, Thailand, Indonesia, Bangladesh le ho feta dibakeng tsa mahaeng le ho Amerika Bohareng. Diphoofolo tsena tse atlehileng tsa ditlhapi di sebedisa matamo a nang le manyolo le a fepehileng. Matangwaneng ana a lefatshe a na le melemo e hlokahalang bakeng sa katleho ya temo ya mahaeng: kotsing e tlase, ho itshetleha ka matla ho matla, ho hloka mesebetsi e tlase le tlhahiso e phahameng, ho hlahisa dithane tse 18 tsa ditlhapi ka hektare. Tsamaiso ena ya temo ya ditlhapi e na le tlaleho e nkilweng ka mokgwa o bonolo e ka latelwang le e phetwang Afrika Borwa. Mekgwa ya tlhahiso ya diphoofolo e bonolo empa e bohlale ebile e se ya kgale ka tsela leha e le efe.
Tlhokomelo e tebileng e lokela ho behwa lebopong la lewatle le kaho ya matamo ana a lefatshe, taolo ya boleng ba metsi, ho boloka le ho kenya metsi, ho dumella ho hola ha tlhaho ya ditlhapi. Tlhahiso leseding e mabapi le temo ya tlhaho ya ditlhapi tsa kgwebo e boetse e fumaneha ha bonolo.
Ho Kwetliswa ha Dihwai Tse Ncha
Ho etswa tlhahiso ya hore tshebetsong ya dibaka tsa mahaeng e shebane le dithuso tsa dichelete tsa boiphediso le tsa kwetliso bakeng sa temo ya ditlhapi. Mehaho ena ha ya lokela ho ba theknolojing e phahameng, mekgwa e thata.
Mehaho ya kwetliso ya dihwai tse ncha tsa dithlapi ha ya lokela ho ba dibakeng tse fapaneng le ditlhoko tsa sechaba sa mahaeng kapa dibakeng tse hole le maemo a futhumetseng a lehodimo a hlokahalang. Ho e na le hoo, mehaho ya dipontsho e ne e ka ba moo ho hlokahalang, dibakeng tsa dibaka tsa mahaeng. Mehaho ena ya dipontsho e lokela ho tshwana le eo sechaba sa mahaeng se tla hloka ho se haha e le hore se atlehe mesebetsing ya sona.
Merero ya kgwebo e itshetlehileng ka mekgwa e jwalo e atlehileng e tla phahamisa chelete ha bonolo ho feta e lekang ho fumana chelete ka mokgwa wa theknoloji e rarahaneng le e sa lokang ya Recirculating Aquaculture Systems (RAS). Ho ngata dipatlisiso le tswelopele ha e sooka eba le bopaki bo bontsha katleho.
Dipale tse atlehileng tsa temo tsa ditlhapi di teng moo, kgafetsa Asia, empa di ntse di eketseha hape hape Afrika, haholo holo Zambia. Re hloka ho di kopitsa.
Translated by Sebongile Sonopo