Ditholwana tse ngata tsa Afrika Borwa, jwalo ka morara, aporikhoto, diperekisi, diiapole, dipere, dipanana tsa mango di omisitswe. Ho omella ho tlosa mongobo, o kgothalletsang kgolo ya hlobo, tomoso le baktheria, ka hona, e ntlafatsa bophelo ba ditholwana. E boetse e fokotsa boima le boholo ba ditholwana, e etsa hore e be theko e tlaase ebile e bonolo ho e tsamaisa.
Ditholwana leha e le dife le meroho di ka omiswa ka theknoloji, empa mefuta e meng e loketse ho omiswa ho feta e meng. Jwalokaha ho boletswe ke Anton Erwee, ofisiri e ka sehloohong e sebetsang ya di sebediswa tsa dijo tsa matsoho, mefuta e sa lokang e tla fella ka sehlahiswa sa ho qetela se se nang mmele o monyane kapa o se na nama.
Ditholwana le meroho tse etseditsweng maraka wa ho omisa, jwalo ka mefuta e meng e fapaneng, di hlahlojwa ka botlalo pele di lokollwa kgwebong bakeng sa tlhahiso. Mefuta ha e tshwanelehe feela ho omiswa le ho boloka mmala ka mora ho omisa empa e hlahise chai e lekaneng ka nako e nepahetseng ya selemo ka mosebetsi o fokolang le diphetho tse ding.
Tholwana e kanna ya nchafatswa ka mora ho omiswa kapa ho rekiswa ntle le kalafo e nngwe e eketsehileng. Ditholwana tse nchafaditsweng ha di bobebe ebile ho bonolo ho di ja ho feta ditholwana tse sa phekolwang, empa di na le mekhukhu e mekgutshwane. Ditholwana tse kang monokotshwai di ka phekolwa ka tharollo ya tswekere, jwalo ka lero la morara, pele di omiswa ho di thibela hore di se ke tsa thatafala hoo di ka sitwang ho ba teng.
Boholo ba ditholwana tse omisitsweng tsa Afrika Borwa di omisitswe ka di trei tse omisang letsatsi hang hoba di kgethwe, ka lebaka la phello ya tlhahiso le ditshenyehelo tse tlase tse amanang. Kaha maemo a lehodimo a sa thabiseng a ka baka kgolo ya fungal le ho fokotseha ha ditholwana, boholo ba ditholwana bo oma sebakeng sa dipula tsa mariha dibakeng tse jwalo ka Boland, Ceres Valley, le Klein Karoo Kapa Bophirima le haufi le Orange River Valley e tikolohong. Kapa Leboya.
Ntho e kgolo ka ho fetisisa ka ho omisa ha letsatsi ke hore bahlahisi ba na le taolo e nyane maemong a lehodimo mme jwalo ka tshebetso ya ho oma. Ho hlahisaditholwana tse ntle tsa boleng bo hodimo, palo e fokolang ya bahlahisi e kgutletse ditsing tsa ho omisa ho fokotsa dikotsi tsa boemo ba lehodimo le ho netefatsa ditholwana tse phahameng tse omisitsweng. Motlakase o theko e phahameng, ka hona balemi ba sebedisa disebediswa tsa tlhaho, jwalo ka biomass kapa matla a letsatsi, ho matlafatsa matla a ho omisa.
Anton o re ditholwana tse ngata tse omisitsweng di phekolwa ka sirapo ya sulfure pele ho karolo ya ho omisa, ho senya metswako e sele ya ditholwana le ho tsamaisa mokgwa wa ho omisa. Sulphur dioxide e boetse e thusa ho thibela ditshebetso tse se nang ditholwana tse etsang bosootho tse senang enzymatic. Sena se dumella tholwana hore e boloke mmala wa yona mme e sebetsa e le setshireletso sa dikokwana-hloko tse thusang ho etsa bonnete ba hore dijo di sireletsehile ha di jewa le ha di siwe ka matsatsi a mmalwa hore di ome.
Ditholwana tse nang le botsho ho tsona, tse kang difeiye, morara o omisitsweng, di-prune le mehla ha di tshwarwe ka sebabole sa sirapo.
Ditholwana tse omisitsweng tsa Afrika Borwa di hlokahala haholo kahare le naheng tsa machaba.
Ditholwana tse omisitsweng di ka natefelwa jwalo ka senoko kapa tsa sebedisetswa ho pheha le jwalo ka sopho. Ditholwana tse omisitsweng di phathahane ka di-faeba, di-antioxidants hape di phetse hantle haholo. Ho bolelwa hore karolo e le nngwe ya ditholwana tse omisitsweng e na le boleng bo lekanang ba phepo e ntle le ya ditholwana tse ncha. Ho na le mekgelo, hobane dimatlafatsi tse ding, tse kang vithamine C di ka lahleha nakong ya ho omisa.
Translated by Sebongile Sonopo