Ditlhoko tsa mehaho ya ho fepa Dikgomo tsa Lebese

©Rykie Visser Agrinet /Gibson Supplies

Ha o ntse o batla ho reka dikgomo tsa lebese ha o qala polasi ya lebese, ho na le mehaho e meng ya motheo e lokelang ho etswa pele o tlisa dikgomo polasing e ncha. Ho haha mehaho wa dikgomo ha di ntse di tlwaela polasi e ncha di tla di hatella le ho senya dihlahiswa tsa tsona tsa lebese.
Dikgomo tse hlahisang lebese di hloka sebaka seo di ka jang mme tsa hangwa bonyane ka makgetlo a mabedi ka letsatsi le sebaka sa ho robala. Mehaho ya bodulo bakeng sa dikgomo tse ommeng, manamane le diphoofolo tse sa tshwaneng tsa dilemo tse fapaneng le tsona dia hlokwa. Dibaka tse hlokahalang ho itshetlehile ka mokgwa wa ho fepa o lokelang ho sebediswa.

Tsamaiso e thehilweng ka makgulo bakeng sa dikgomo tsa lebese

©Louise Brodie

Bakeng sa tsamaiso e thehilweng ka makgulo, sebaka sa ho fula le jwang se ya hlokwa. Boholo ba lekgulo bo lokela ho ba bonyane ho hektare e le nngwe bakeng sa dikgomo tse tharo tse hlahisang lebese tse nang le sebaka sa ho fula tsa dikgomo tse ommeng le dikgomo tsa sethole.
Tsamaiso e thehilweng ka makgulo e boetse e hloka sebaka sa polokelo bakeng sa thepa ya nosetso ho nosetsa makgulo. Sena se hlokahala ho tlatsetsa pula ya tlhaho, e ka ba e sa tlwaelehang ka lebaka la komello ya nako e telele. Ho hlokahala hore ho be le pompo le melapo ya nosetso ho fihlela metsi a phepelwa ka lekgulo. Dibate tsa metsi bakeng sa ho nwa di lokela ho fanwa le makgulo. Sena e ka nna ya eba sejana se tsitsitseng kapa se tsamaiswang.

Tsamaiso ya ho fula Bakeng sa Dikgomo tsa Lebese

©Marinda Louw

Tsela e nngwe ke mokgwa wa ho fula. Dikgomo di fepuwa total mixed ration (TMR) ka makgetlo a mabedi ka letsatsi. TMR ke mokgwa wa ho fepa dikgomo tse kopanyang dikgwere, dijo-thollo, diprotheine, diminerale, divithamine le dihlahiswa tsa dijo tse lekanngweng. Diphoofolo di arotswe di bile di feptjwa ho ya ka mekgahlelo ya tsona ya tlhahiso. Ka mohlala, mohwai wa lebese o ne a tla ba le dipene tse bulehileng tsa dikgomo, dikgomo tse omeletseng, diphoofolo tse sa tshwaneng tsa mefuta e sa tshwaneng le dikgomo tse sa tshwaneng. Pene e nngwe le e nngwe e lokela ho ba le sejo sa phepo le metsi a boholo ba dikgomo e le tse nyenyane kapa tse fokolang bakeng sa manamane.
Dibaka tsa pene e ka ba mobu kapa konkreite e thehilweng. Dipene tse thehilweng ka mobu di hloka sebaka se seholo sa hoo e ka bang 50 ho isa ho 100 m2 ka kgomo ho itshetlehile ka matla le matla a pula. E le hore ho ntlafatswe metsi, pene e lokela ho thekesela sebakeng sa dijo. Haeba ho se jwalo, ho hatakela bate ya phepo ho ka baka seretse se tebileng le maemo a se nang boikemelo. Setulo sa konkreite se ka bang bophahamong ba 2-3 m haufi le bate ya phepo, se ka thibela sebaka hore se kolobe.

Translated by Bongani Matabane