Dijalo tsa Lehlabula Afrika Borwa

© Louise Brodie

Dijalo tsa bohlokwa tsa lehlabula ke poone, dinawa tsa soya, peo ya soneblomo, dimatlafatsi le mabele.

Poone

©Louise Brodie

Poone ke e nngwe ya dijalo tsa bohlokwa ka ho fetisisa tsa lehlabula tse hlahiswang Afrika Borwa, kaha poone e tshweu ke e nngwe ya dijo tsa rona tse tlwaelehileng tsa dijo le mahe a masehla ke mohlodi ya matla o moholo wa dijo tsa dijo tsa dikgoho le dihlahiswa tsa lebese.

Tlasa maemo a tlwaelehileng a boemo ba lehodimo, ho hlahiswa moriana o lekaneng ho finyella ditlhoko tsa dibaka tse ding tsa naha tsa Afrika, tse kang Zimbabwe, Zambia, Mozambique le Angola, hammoho le dinaheng tse ding, tse kang Japane, Iran, Kenya le Venezuela.

Boholo ba dijo-thollo tsa Afrika Borwa di hlahiswa sebakeng sa dipula tsa lehlabula, mme Foreisitata e atisa ho lefella karolo ya halofo ya mefuta yohle e hlahisitsweng, ho itshetlehile ka maemo a lehodimo le marakeng, a latelwa ke North West le Mpumalanga. Gauteng le KwaZulu-Natal di boetse di hlahisa mefuta e mengata.

Dinawa tsa Soya

©Courtesy of National Pork Board and the Pork Checkoff. Des Moines, IA USA

Afrika Borwa e kenya mefuta e mengata ya dijo tsa soya selemo se seng le se seng ho finyella tlhokahalo e ntseng e eketseha ya ho fepa diphoofolo, e bakilwe ke tlhokahalo e ntseng e eketseha ya dijo tse ngata tsa protheine tse tswang ho sehlopha sa bohareng ba naha 

Tlhahiso e eketsehileng ka karolelano ya 15 lekgalong le 20% ka selemo pakeng tsa 2009 le 2019 ho arabela ka matsete a bohlokwa maemong a maholo a mahlaba a soya, ho ya ka Bureau ya dijo le tokomane, mme e lebeletswe ho tswela pele ho atoloswa ke 2,9% ka selemo ho fihla dihekthara tse dikete tse 962 ka 2027.

Dibuka tse nyane di hlahiswa naheng yohle, mme boholo ba tsona bo tswang Free State le Mpumalanga sebakeng sa pula ya lehlabula.

Peo ya Soneblomo

©Louise Brodie

Soneblomo ke e nngwe ya mehlodi e mengata ya oli Afrika Borwa, ha ho ntse ho sebediswa ke ka oli e le mohlodi wa diprotheine. Grain SA e hlalosa e le mobu o motle wa ho potoloha, o nang le bokgoni ba ho hola mobu o lekaneng wa maru le ho mamella serame sa pele. E boetse e na le nako e kgutshwanyane ya ho hola ho feta semela, kahoo e ka jalwa hamorao ha ho hlokahala nakong ya maemo a futsanehileng a lehodimo.

E hlile e lengwa sebakeng sa pula ya lehlabula, e nang le modumo o moholo o tswang Free State, e latelwa ke North West le Limpopo. Ha ho letho le hlahiswang ke sonobolomo Kapa Bophirimela ba Kapa le KwaZulu-Natal.

Dibaka tsa Fatshe

Afrika Borwa ke mohlokomedi wa letlowa la dinate tsa fatshe, empa a ntse a kenya selemo ka seng feela jwalo ka ha re rekisa. Oli e entsweng ka dinotsi (dinoko) e ka sebediswa ho pheha, ho etsa dimela tsa letokomane kapa dihlahiswa tsa ho hlwekisa, ha ho sebediswa ka ho ya oli ho fepa diphoofolo, menontsha, dithibela-mafu kapa ho etsa sekgomaretsi.

Ditsi tsa mobu ke mohlodi wa bohlokwa wa phepo e nepahetseng KwaZulu-Natal le Mpumalanga. E hlahisitswe haholo dibakeng tse ka bophirimela tsa sebaka sa dipula tsa lehlabula, mme boholo ba dihlahiswa tse tswang Free State le North West.

Dihlahiswa tse fetang tse tharo tsa dihlahiswa di le naheng e omileng ka lebaka la ditshenyehelo tse phahameng tsa ho nosetsa. Dibuka tse nyenyane di boetse di hlahiswa Northern Northern le Limpopo.

Semela

©Grain SA

Dithempereichara tse phallang di entse hore ho be le thahasello ya tlhahiso ya dihlahiswa tsa dimela, ka lebaka la mathata a dijalo, kgaello ya komello le tlhokahalo ya metsi ha e bapiswa le poone. Hangata mefuta e sebediswa e le dijo le dino tse nang le melemo e tshwanang le ya dijo tse ding.

Boholo ba dipalesa tsa Afrika Borwa di hlahiswa sebakeng sa dipula tsa lehlabula, mme dipalo tsa dichelete tsa Limpopo di ka ba halofo ya sebaka seo ho etswang ho sona. Boholo ba keketseho bo boetse bo hlahiswa North West, Free State le Mpumalanga.

Dinawa tse Omileng

Afrika Borwa ha e hlahise dinawa tse lekaneng ho finyella ditlhoko tsa naha. Ka hona, ho na le dintho tse ngata tse tswang dinaheng tse ding tsa Chaena selemo le selemo. Dimela tsena hase feela mohlodi o motle wa diprotheine le faeba mme ka hona di nkwa e le sebaka se phethahetseng bakeng sa nama, empa sehlahiswa se seholo sa ho potoloha se thusang balemi ho ntlafatsa bophelo ba mobu le ho fapanyetsana dihlahiswa tsa tlhahiso le mmaraka.

Dinawa tse omileng di hlahiswa ho pholletsa le naha, le bongata bo tswang Free State, North West, Limpopo le Mpumalanga sebakeng sa pula ya lehlabula.

Translated by Sebongile Sonopo