Šomiša Kgwara ye Nnyane ka go Tonya

© Peganum
Mošunkwane o mo nnyane wa ngwagangwaga le medu ya segwere, Pelargonium sidoides ke maina a tlwaelego a akaretša a go swana le black pelargonium, ‘kalwerbossie’ le ‘rooi rabas’ (Seafrikanse) rabassamin le ‘umckaloabo’ (Sezulu). E na le matlakala a monkgo o bonolo wa velvete le matšoba a go nyaka go ba boso gomme ke sebjalo sa kalafo sa go tsebega kudu ka Aforika Borwa.
Go bontšhitšwe go alafa malwetš a šoro a go hema ka polokego a go swana le bronchitis, dithaka, bolwetši bja dinko le go tonya go go tlwaelegilego. P. sidoides e be ya bapatšwa mathomong ke Charles Henry Stevens ka Brithane ka 1897 bja ka kalafo ya bolwetšwi bja mafahla. E be tsejwa ka “kalafi ya Stevens” eupša ka morago ga moo e be ya tšwa bjalo ka ya go ratega ka tlhabollo ya dibolaya twatši tša khemikhale. Le ge go le bjalo, dinyakišišo tša go fapafapana di tiišeditše tshepedišoo ya P. sidoide’.
Gape e ka šomišwa kalafong ya malwetši a go swana le go gohlola, phišo, dišo tša mogolo, gammogo le go lapa le bofokodi. Ditseneletšo tša segwere di šomišwa go alafa tšhwaetšo ya mala le letšhollo. Ditšweletšwa tša Ethanolic di šomišwa ka setlolong sa mošunkwane wa mong se tsebjago bjalo ka Umkaloabo. Ditseneletšo goba dikgabišo di šomišwa ka setšo. Sebjalo se šomišwa ka tša setšo ke Mazulu go alafa tšhofela, letšhollo le tšhwaetšo ya mala.
Puno e akaretša go epolla dikamodu (dithito tša ka thoko ka fase) go tloga fao di a ripiwa le go omišwa. Ka Aforika Borwa Kgwara ye nnyane e gola ka Kapa Bohlabela (e dula ka seleteng sa Amathole), diporofenseng tša Foreistata le Gauteng. E phatlalatšwa ka makalana gomme e mela ka alkhalaeneng, mabung a go gamollwa botse ka maemong a letšatši.

Molaetša wa Temoša Kalafong

Tshedimošo ke ya mabaka a tša thuto le tša tshedimošo fela gomme e ka se hlathollwe bjalo ka keletšo ya kalafo. Tshedimošo ga se ya go ikemišetša go tloša keletšo ya kalafo ye e abiwago ke bašomi ba tlhokomelo ya maphelo.

Translated by Lawrence Ndou