Pedišo ke tshepedišo yeo diphedinyana tše nnyane di fetola ditatšhe (dikhapohaetreite) le disukiri ka ditšweletšong tša ka thoko go swana le bjala (dibeine) le diesete tša go swana le esiti ya lektiki (tšhese) le khapontaoksaete (biri).
Pedišo bjalo ka setlabela sa go laolwa sa go šoma dijo e šomišwa go fetoša tatso ya ditšweletšwa (mohlala, go tšwa go matutu a morara go ya go beine), go lota ditšweletšwa tše tala (mohlala, khabetšhe ye dirilewego ka sauerkraut le kimchi) le go dira dijo tše mpsha (mohlala, monosodium glutamate - MSG).
Pedišo ke Eng
Pedišo ke tshepelo ye ka nako yeo swikiri (swikiri ya tlhago) ka dijong goba setšweletšwa se tala di robiwa ke mehutahuta ya dimaekropo. Go ya ka tshepedišo ya pedišo, ditšweletšwa tša ka thoko go swana le khapontaoksaete, tlelaeserolo, asetone le mabjalwa a bopiwa.
Pedišo e ka kgona go thoma ka meuta, twatši, dikomelo goba diensaeme le mohuta wa setšweletšwa sa ka thoko se theilwe godimo ga sephedinyana se se thomago tshepedišo. Go fa mohlala, monosodium glutamate (MSG) e bopiwa ke ge twatši e amegago, dibithamini B2 le B12 go tšwa go pedišo ya mouta le bjalwa le khapontaoksaete e bopiwa ka morago ga pedišo ya sekokomoši.
Pedišo e direga ka hlokego ya oksitšene le gore, le ge go le bjale, tshepedišo ya go hloka oksitšiene.
Mehuta ya Pedišo
Dipediš di theilwe go ya ka mohuta wa diphedinyana tše di amegago, ditšweletšwa tša ka thoko tše di tšweleditšwego (mohlala, ethanolo, esiti lakthiki, khapontaoksaete) le dijo tšeo di bedišitšwego - dinama, hlapi, maswi, merogo, dinawa tša go swana le dinawasoya gammogo le mabele le dienywa.
Mehuta ye meraro ya pedišo a hlalošwa ka boripana:
Mohuta o mongwe wa pedišo ke pedišo ya esiti ya lakthiki.
Ditatšhe goba diswikiri di fetolelwa go ba esiti ya lakthiki ka tshepedišo ya dikokomoši le twatši. Mo nakong ye ya mohuta wa dijo tša pedišo go swana le yokate, borotho bjo bodila, sauerkraut le kimchi di a diriwa. (Kimchi ke dijo tša setšo tša ka Korea tšeo di dirilwego ka khabetšhe e bedišitšwego, pherefere ye hubedu, lerole konofole, gemere bj.bj. ka ditšhabeng tša go hlaka).
Mohuta o mongwe wa pedišo ke pedišo ya bjala.
Ka nako ya pedišo ya bjala ditatšhe goba diswikiri di fetolelwa go ethanolo le khaponetaeoksaete ke dikokomoši. Mehlala ya ditšweletšwa ke beine le biri.
Mohuta wa boraro wa pedišo ke pedišo ya esiti ya asetiki.
Mabele le dikenywa di a bedišwa go bopa dibhinika le kombucha - seno sa teye yeo e bedišitšwego.
Mehola ya Pedišo
Ditšweletšwa tša pedišo gantšhi di bonolo go šila go feta ditlabakelo tše tala še di sa šongwago le go hwetša mehola ye mengwe ya go swana le diensaeme tša hlohleletšo ya mašole a mmele, ditlaleletšo tša dijo (‘ditšo tša go phela’) le phepo ya go swana le bithamine ya C, tshipi le sinki ka tshepedišong ya pedišo.
Pedišo ka bonolo e ka fokotša goba go tloša dilo tše kotsi tša go swana le esiti ya faethiki ya ‘thibela phepo’. Esiti ya faethiki e kopantšha phepo tša go swana le kalasiamo, maknisiamo, zinki le tšhipi ka mabeleng le dinaweng. Ka ditshepedišong tša diensaeme tša ka nako ya pedišo, esiti ya faethiki e robiwa gomme le phepo tše di lokollotšwe le go ba gona gore mmele o di mone.
Ditšweletšwa tšeo di Bedišitšwego
Biri le beine ke ditšweletšwa tšeo di tsebegago kudu tšeo di dirilwego ka pedišo ya diswikiri ka dikokomoši. Ka bjalweng, dipoelo tša pedišo di bonagala bjalo ka ‘lehulo’ (goba hlogo ya biri) le ka bobedi dinong, bjalwa bo neelana ka mohola wa tlaleletšo.
Souso ya soya le phesta ya miso di dirwa ka go bediša dinawasoya, korong, meetse le letswai.
Monosodium glutamate (MSG) e tšweletšwa ka pedišo ya ditlabakelo tša go swana le digwere tša swikiri, mmoba le dimolase.
Ditlabakelo tše dingwe tše bedišitšwego di akaretša salami, mehlware, tšhese, binika, tempeh (setšweletšwa tša soya sa ka Indonesia) le natto (dijo tša go ba le monkgo wa go kgomarela tša ka Japane tša go tšwa go dinawasoya).
Ga se dijo tše bedišitšwego ka moka tšeo di nago le ditšo tše di phelago. Dijo tše dingwe di tšwela pele go šongwa le ka nako ya go swana le ditshepedišo tša go bolayatwatši, go paka goba go kgoga, dimaekropo di tla bolawa. Mehlala ke souso ya soya, biri le beine gammogo le tšhokolete le borotho bja hlama ye bodila.
Pedišo gape e šomišwa ka nako ya tšweletšo ya teye, wiski, vodka bj.
Translated by Lawrence Ndou