Hwetšagalo ya ga nama ya dipudi mo dikgwebong tša Afrika Borwa e fase ge e bapišwa le dikwanyana, mutton le dinama tše hubedu. Go na le mabaka a mantši eupša e ka bakwa ke hwetšagalo ya fase ya nama ya dipudi mo tshepedišo ya lefapha la kgwebo le tsebo ye nnyane ya badiriš le maikutlo a mabapi le dikholego tša nama ya dipudi.
©Susan Schoenian University of Maryland ExtensionBalemi ba dipudi tša Boer ba emelwa ke mekgatlo wa balemi wa go swana le Boerbok SA. Instasteri ya nama ya dipudi ya tlhago ga e a beakantšwa gabotse ka sebopego sa profense le dibopego tša bosetšhaba, eupša balemi ba bangwe ba ba 40 ba dipudi tša tlhago ba ngwadišitšwe go Indigenous Veld Goat South Africa (IVG SA). IVG SA e lebelela kudu tšwetšopele ya bolemi bja dipudi go feta papatšo ya nama ya dipudi.
Le ge go le bjalo, Tshepedišo ya papatšo ya dipudi ye e šomago gabotse e hlomilwe mo mengwageng ye mentši ya go feta thušo ya batho ba kgwebo. Ka baka la nyakego ya dipudi mo mebarekeng ya legae le ka lebaka la tlhokego ya dipudi, balemi ba hwetša theko ye botse, kudukudu ka dinako tše itšego tša ngwaga, gantši go meketeko ya setšo.
Bontši bja nama ya dipudi ye rekišwago mo Afrika Borwa e rekišwa ke tshepedišo ya poraebete mo mmarakeng wa legae go bolawa ebe e dirišetšwa sedumedi goba setšo. Dipudi tšeo di bapatšwago go tšwa polaseng di ka ba magareng a dikgwedi tše 3 - 6 le go feta. Ye e ka tlaleletša ke hwetšagalo ya sehla ya dipudi tše kgolo tša Angora (mengwaga ye mehlano), gantši di rekišwa ke barekiši mo KwaZulu-Natal.
Mo kgwebong, nama ya dipudi e rekišwa ke mafelo a nama a mangwe a maMosleme kua Lenasia, Johannesburg le Spars tše dingwe le maselaga mo nageng ka bophara.
Go tloga ka 2003 go fihla ka 2008 dikgwebo tša dijo - Shoprite Checkers e be e bapatša chevon, leswao la CHEVON. Lesolo le le tseneletšego ya go ruta bareki ka ga chevon le dirilwe ke khamphani ya poraebete ka ngwaga wa 2004. Kalahari Kid Corporation (KKC) a atlegile ka go bea chevon mo dirakeng tša mabenkel mo Afrika Borwa (Pick & Pay, Checkers Hypermarket and Spar) ebile ba tsebagaditše lesolo le semmušo go tsebiša bareki ka ga botse le boleng bja chevon.
©Lourens ErasmusKalahari Kid Corporation ke sehlongwa ka botlalo sa mmušo wa Profense ya Kapa Leboa ebile ke ‘Special Purpose Vehicle ‘(SPV), ye e šomišwago go bapatša le intasteri ya dipudi mo Kapa Leboa. Maikemišetšo ke go lebiša diphrobentshe tše dingwe tša Afrika Borwa. KKC e thuša gape go hlabolla temo bolemi bja dipudi. Se se ka thuša balemi ba dipudi ba hlabologago gome go ya ka bogolo bja naga yeo e lego gona, go godiša kgwebo ya bolemi bja dipudi. Dipudi tše di phelagp le tšona di rekelwa go balemi ba ba hlabologago ebe ba di akaretša go palomoka ya tshepedišo ya mohola.
The Indigenous Veld Goat South Africa (IVG SA) e šišinya gore šedi ye ntši e fiwa go kgodišo ya nama ya dipudi. Se se tla thuša go hlabolla mebaraka go oketša nyako ya bareki. Ka morago ga fao, e ka hlohleletša ba rua diruiwa go lema dipudi, e sego fela go tswadiša. Kgwebo ya tšweletšo ya nama ya dipudi e tla oketša polawo ya dipudi ka lefapheng la semmušo le go oketša ditseno tše di tšweleditšwego go tšwa go belemi bja nama ya dipudi, go eletša IVG SA.
©SAMICBaraloki ba mo intastering ya nama dipudi mo Afrika Borwa ba dumela gore thuto ya moreki ke ntlha ye bohlokwa go feta tšohle ya go oketša nyako ya kgwebo ya nama ya dipudi mo mabenkeleng. Dinyakišišo tša Yunibesithing ya Pretoria go dira diteko tša dikgopolo tša bareki ka ga tshepedišo ya nama ye khibidu ya Afrika borwa e lemogile gore bareki ba tseno ye nnyane ba be ba na le tsebo ye nnyane ka ga nama ye hubedu.
Le ge e le gore bareki ba magareng le ba bahumi le bona ba na le kwešišo ye nnyane - 50% ya bareki ba lekola leswao la karoganyo. Dilo tše di amanago le e ile tša begwa di le bohlokwa. Tše di akaretša boleng, bokoto le tšwelelo.
©Susan Schoenian University of Maryland ExtensionThuto ye nngwe ye e dirilwego ka 2005 ke L Simela wa Yunibesithi ya Tshwane e be e na le bareki (ba letseno la mehutahuta le mengwaga) le dihlopha tše pedi tša dinama tša dipudi ge go bapetšwa ledikwanyana le mutton. Ka ntle le phaphano ye nnyane ka boleta bja mutton le chevon (mešifa wa dipudi o na le digwaši go feta mešifa ya dinku), bareki ba hweditše gore nama ya dinku le dipudi ya mengwaga ya go swana ya (2- go 6-teeth) e amogelwa ka go swana.
Go hweditšwe gore maemo a bareki a thuto a e be a le kamogelo ya sensory le tšhomišo ya nama ya dipudi. Thto e feleditše ka gore chevon e amogetšwe go bareki bja Afrika Borwa gomme e ka amogelwa bjalo ka mutton ge e le gore nama e tšwa go dipudi tše di na lego mengwaga ye mebedi goba fase.Translated by Lebogang Sewela
Le ge go le bjalo, Tshepedišo ya papatšo ya dipudi ye e šomago gabotse e hlomilwe mo mengwageng ye mentši ya go feta thušo ya batho ba kgwebo. Ka baka la nyakego ya dipudi mo mebarekeng ya legae le ka lebaka la tlhokego ya dipudi, balemi ba hwetša theko ye botse, kudukudu ka dinako tše itšego tša ngwaga, gantši go meketeko ya setšo.
Bontši bja nama ya dipudi ye rekišwago mo Afrika Borwa e rekišwa ke tshepedišo ya poraebete mo mmarakeng wa legae go bolawa ebe e dirišetšwa sedumedi goba setšo. Dipudi tšeo di bapatšwago go tšwa polaseng di ka ba magareng a dikgwedi tše 3 - 6 le go feta. Ye e ka tlaleletša ke hwetšagalo ya sehla ya dipudi tše kgolo tša Angora (mengwaga ye mehlano), gantši di rekišwa ke barekiši mo KwaZulu-Natal.
Mo kgwebong, nama ya dipudi e rekišwa ke mafelo a nama a mangwe a maMosleme kua Lenasia, Johannesburg le Spars tše dingwe le maselaga mo nageng ka bophara.
Go tloga ka 2003 go fihla ka 2008 dikgwebo tša dijo - Shoprite Checkers e be e bapatša chevon, leswao la CHEVON. Lesolo le le tseneletšego ya go ruta bareki ka ga chevon le dirilwe ke khamphani ya poraebete ka ngwaga wa 2004. Kalahari Kid Corporation (KKC) a atlegile ka go bea chevon mo dirakeng tša mabenkel mo Afrika Borwa (Pick & Pay, Checkers Hypermarket and Spar) ebile ba tsebagaditše lesolo le semmušo go tsebiša bareki ka ga botse le boleng bja chevon.
The Indigenous Veld Goat South Africa (IVG SA) e šišinya gore šedi ye ntši e fiwa go kgodišo ya nama ya dipudi. Se se tla thuša go hlabolla mebaraka go oketša nyako ya bareki. Ka morago ga fao, e ka hlohleletša ba rua diruiwa go lema dipudi, e sego fela go tswadiša. Kgwebo ya tšweletšo ya nama ya dipudi e tla oketša polawo ya dipudi ka lefapheng la semmušo le go oketša ditseno tše di tšweleditšwego go tšwa go belemi bja nama ya dipudi, go eletša IVG SA.
Thuto ya Bareki
Le ge e le gore bareki ba magareng le ba bahumi le bona ba na le kwešišo ye nnyane - 50% ya bareki ba lekola leswao la karoganyo. Dilo tše di amanago le e ile tša begwa di le bohlokwa. Tše di akaretša boleng, bokoto le tšwelelo.
Go hweditšwe gore maemo a bareki a thuto a e be a le kamogelo ya sensory le tšhomišo ya nama ya dipudi. Thto e feleditše ka gore chevon e amogetšwe go bareki bja Afrika Borwa gomme e ka amogelwa bjalo ka mutton ge e le gore nama e tšwa go dipudi tše di na lego mengwaga ye mebedi goba fase.Translated by Lebogang Sewela