Boitemogelo Bja Kgethologanyo - Go Tlošwa Ka Kgapeletšo

Beauty Skefile wa Khayelitsha o gopala dithulano tša setšhaba, maphodisa le go tšhabela dimpša tša bona ka nako ya go tlošwa ka kgapeletšo mo Crossroads, Cape Town, ka ngwaga wa 1980s.

Mekhukhu Mo Crossroads

©Eric Miller

Morago ga mengwaga nna le lelapa la ka re ile ra tloga ra ya Crossroad go ya go aga mokhukhu. Bjale, Crossroads ke mokutwana o mogolo, eupša rena re be re le lelapa la mathomo la go fihla fao gomme go be go le boima. Go be go le boima kudu ka nako yeo. Mengwaga e mentši, ga ke gopole gabotse gore ke mengwaga ye mekae.

E ka ba mengwaga ye tshelelago goba ye seswai re dutše gare ga mokhukhu wa go swarella ka kgati. Eupša re be swanetše go wo utama ka mehla e bile re be re swanetše go phela re šuta re ye mefelong a go fapana kagobane maphodisa a be a phela a tla a re nyaka. Ba be ba sa nyake gore re dule mo Crossroads. Ba be ba re Cape Town ke lefelo la makgowa gomme re be re sa swanela go bea mekhukhu ya rena fao. Ba be ba leka ka mehla gore re raka.

Ka moswana o mongwe le o mongwe re be re swanetše go tsoga re tloše mokhukhu pele maphodisa a fihla. Re be re fihla dilo tša rena kamoka tlase ga maswika. Re be re dira se go thibelala maphodisa gore a sa re senyetša dilo kamoka. Ge ba fetša go sepela re be re swanetše go aga mokhukhu wa rena gape. Re be re swanetše go dira se ka mehla mengwaga e menne.

Ge maphodisa ba ka hwetša mokhukhu wa rena ba be ba o kgorometša gomme ba ragele mohlaba godimo ga dilo kamoka gore ba di senye. E fela re be swanetše go ya lefelong le lengwe gore maphodisa ba seke ba bowa. Ba be ba tla le dimpša tša bona. Ka nako engwe ba be ba tla mosegare, ka nako engwe ba ya ka mathapama goba bošego, gomme ba be ba tla ka bontši bja bona ka nako e tee.

Hlaselo Ya Bošego Ya Maphodisa

©Eric Miller

Ka nako ye nngwe ge maphodisa a tla bošego o hwetša gore ga se re apare selo, e be re no kitima ka wona mokgwa wo, re sa a apara, kagobane dimpša di be di re kitimiša. Re be swanetše go emelela ka pele re sepela e sego bjalo dimpša di be di tlo re loma. Ka letšatši le lengwe ke ile ka wa gomme dimpša di ile tša ntoma mo leotong la ka. Ke be ke befetšwe kudu kudu, e bile ke lla.

Dimpša di ntomile ga bedi. Ga ke tsebe gore re dirile eng gore ba se nyake go re fa lefelo la go dula, ba no re raka ka dimpša. Re be re ba kwa ge ba tla ka medumo ya dikoi tša bona e re 'Whee, whee, whee'. Motho wa pele o a kwago modumo o tla hweletša a re 'Kubomvu', se ra gore 'Go hubedu, ba ya tla'. Ye e be e le temošo ya rena batho ba ba ntsho.

Tshenyo Ya Maphodisa

©Eric Miller

Ka matšatši a mangwe maphodisa a mahlano goba selela a be a fihla; ka nako engwe ba be ba na le go fihla ba le masomepdi. Re be re ba bona ka thoko gomme e be re kitima, e fela ba be ba tla ka thoko engwe. Lephodisa leo le be le laolago le be le letelele, ka meriri e meso le sefahlego se se telele, leina a gagwe ke Mr Basson. Re be re motseba Mr Basson, ka lebaka la gore o be a phela a tla a re omanya.

Re be re mo tšhaba kudu. Ge ba fihla la mathoma ke be ke robetše. Ke kwele modumo ka ntle gomme batho ba be ba hweletša pefelo. Ge ke tšwela ka ntle ka bona batho ba bantši ba kgarametša Mr Basson. Eupša maphodisa a mantši a ile a bowa, a kgarametša mekhukhu ka dilori tša bona.

Ba be ba na ke maatla go fetiša rena, ka dimpša, dithunya le metšhene ya bona. Dimpša di be di tšhoša go fetiša dithunya kagobane dimpša di be di re kitimiša e bile di re loma. E fela morago ga nako di be di re tlogela. Ba be ba leka go re tšhoša. Ka letšatši le lengwe ba ile ba re lokela mo loring e kgolo ya mmušo.

Re be re le ba bantši gomme ba be ba re kgarametša be re tsentšha ka gare ga lori. Go be go se na le nako ya go tšea selo. Lori e ile ya sepela kgaušwi le Stellenbosch, gomme e be mootledi a ema go hwetša petrolo. Re be re le ka morago ga lori re opela ka godimo. Ge lori e ema, re ile ra bethentšha menyako. 'Le nyaka eng?' gwa re bjalo monna.

E be re fetola re re 'Re nyaka go rota. O ile a re dumela gomme e be tšhaba, e be re boela ka moka kua Crossroads. Ge re fihla, dilo tša rena di be di sa le le gona.

Basadi ba Black Sash

©Eric Miller

The Black Sash le Red Cross helped us, di re thušitše kudu. Ka mehla ge maphodisa a kgarametša mekhukhu ya rena goba ba e tšhuma, batho ba Red Cross ba ile ba tla le di sopo le dijo. Gomme batho ba Black Sash Ladies ba ile ba tla go rena ka mogala wa modumo ba re biša gore re tle kopanong. Kua kopanong re ile ra ba botša dilo kamoka tše diregilelego.

Morago ga kopano batho ba Black Sash ladies ba ile ba ya go batho ba di polotiki ba ba botšiša gore ke ka lebaka la eng ba dumela maphodisa gore a rake batho le mekhukhu ya bona ka ge ba se na mafelo a go dula. Morago ga ga se, maphodisa a ile a re tlogela sebaka nyana. Basadi ba le ba be ba re lwela, re be re kwa o kare dilo di boima e fela di se boima gagolo.

Se se dirile gore re lemoge gore makgowa ga a swane. Go na le makgowa a go loka le bao bas a lokago kagobane ga ba nyake motho o montsho kgaušwu le bona.

Translated by Lebogang Sewela