Ubujamo Babafazi Esikweni lamaVenda

Ukuqakatheka Kwabafazi bamaVenda

©Dr Peter Magubane

Ngokwesiko abafazi bamaVenda gade banganabujamo obuphasi njengabafazi bezinye iintjhaba eenqhemeni zeSewula Africa. Ngejaridini lakhe, umfazi kade alawula, kade abafazi abadala gade badlala indima eqakathekileko efundweni, baqoqela iinzukulwani iindatjana bazombeleze umlilo.

Abafazi gade bavunyelwe kokobana babe nomuzi, okuvamise kobana uthole kobana baphiwe bomayise, kodwana babapha wona kwaphela nange banganayo indlalifa eyindodana. Kuyenzeka kobana umfazi adlale indima yokuba ngumjaphethe nange indodana ekufanele bonyana ithathe iskhundla isese yincani, begodu ikosi iyarhona bona ibeke udadwabo kobana abe yinduna nanyana u-mukoma. Kunobukhosi obutholakala e-Mianzwi begodu sebudlulisenwe ngaphaki emndenini iminyakanyaka.

UMakhadzi, ukokungodadwabo omdala wehloko yekhaya, gade azi iimfihlo zomndeni begodu anamalungelo amanengi ebantwaneni bakamnakwabo. Iminyanya eminengi gade yngeze yenziwa angekho, begodu nange gade kubekwa ikosi gade adlala indima ekulu ekuthatheni isiqunto sokobana ngubani ikosi elandelako. 

Translated by Busisiwe Skhosana