Maanda au Kona u Tenda na
U maliwa nga muthu ane atou vha muḓivhalea kha u lwa na muvhuso wa tshiṱalula a zwo ngo leluwa, vho-Mandela vho vha vha tshi dzulela uvha vha kha zwithu zwa ANC, na muḓi wa vho- Winnie wo vha u tshi dzula wo tingwa nga mapholisa.
Vho-Winnie vho vha vha tshi dzulela u lwa na muvhuso wa tshiṱalula nga vhone vhaṋe na musi vho ḓi hwala. Nga 1958 vho dzhenela kha zwa ulwa na u tshimbila wo fara basa zwi tshi tevhelwa nga zwine zwa ḓivhea vhukuma zwa u gwalaba zwo iteaho nga Ṱhangule 1956, musi vhafumakadzi vha tshi gwalabela honoyo mulayo.
Vho vha munwe wa vha 1000 vho fariwaho. Vhone na vhanwe vho vhona uri ndi khwiṋe vha dzule vha lindele tsengo u fhirisa u humbela beili. Ndi henefha he vha ḓo ṱangana na zwithu zwi vhavhaho vhukuma zwa khotho ya Afrika Tshipembe. Nga murahu ha musi vho no bviswa khothoni vhathu na mapholisa vha ḓa vhadivha uri ene u khou itiswa ngauri munna wawe ndi muḓivhalea, hu si kale vha mbo ḓi fhelelwa nga mushumo sibadela tsha Baragwanath.
Nwana wa Nelson wa musidzana Zenani o bebiwa nga 1959 zwi tshi khou tevhela hezwi zwiwo.
Vhathu vhe vho-Winnie vha vha Fulufhela kha u Amba Navho Zwiphiri
Winnie o wana ṱhuṱhuwedzo na thikhedzo kha vhanwe vhafumakadzi vhane vha mangadza vhe vha vha vha tshi khou ḓi lwa na muvhuso wa tshiṱalula. Vhanwe vha havha vhafumakadzi ndi Lillian Ngoyi, Helen Joseph, Albertina Sisulu, Florence Matomela, Frances Baard, Kate Molale, Ruth Mompati, Hilda Bernstein na Ruth First.
Havha vhathu vho vha vhathu vhe Winnie aḓi thembela vhone, vhanwe vho vha vha sa vhonali nga hetsho tshifhinga, havha vhe vha ḓo fhedza vha tshi khou ita vhutama na vhanwe vho rapolotiki nga murahu ho mbo ḓi pfi ndi vhone dzi pimpi sa vho-Winnie. Zwo vha zwi tshi konḓa khavho uri vha fulufhele muthu. Ha mbo ḓi takuwa dzi khuḓano vhukati ha Winnie na vhathu vha muṱa wa hawe murahu hangei Transkei nga murahu ha u ambiwa uri hu khou ḓa pfunzo ya Bantu.
Khosi vho Kaizer Matanzima, munwe we avha atshi ḓivhea we avha amushumeli wa khotsiawe, a ima na muvhuso atshi khou tikedza hezwi. Vho liswa nga tshigwada tsha Pondo tsha vhadzulapo vhane vha ḓivhidza uri Intaba, vhe vha ḓo ṱhasela muḓi wa ha Winnie vhusiku vhunwe, vha tambudza mufumakadzi wa khotsiawe vha fhisa na nnḓu, hezwi zwithu zwa sia huna muthu we a ḓo vha muholefhali mufumakadzi we aḓo dzhena avha mme a Winnie we aḓo xelelwa nga mme atshi kha ḓi vha mutuku.
Vha mbo ḓi lovha nga murahu. Naho zwo ralo khotsi a Winnie vha isa phanḓa na u ima na vha Matanzima, vha ita na u fara na miṱangano henefho hayani havho. Dzi khakhathi dzo kwashekanya muṱa.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe
Albertina Sisulu, musi vha tshi vhidziwa upfi mme wa tshitshavha kana mmeSisulu ndi ngauri vha dzhenelela vhukum kha zwa ulwa na muvhuso wa...
1960 na1961 zwo ḓisa dakalo kha Winnie musi atshi beba nwana wawe wa vhuvhili, Zindziswa,na u wanala ha munna wawe asina mulandu kha tseng...