Vhudzulo ha Ṋotshi kha Mufuwi Muswa
©Ivan Leroy Brown, Beegin
Musi u tshi khou thoma u fuwa ṋotshi u fanela u vha huna hune dza ḓo dzula hone. Hune dza ḓo kona u bveledza makumba hune dza ḓo vha dzo tsireledzea na u bveledza mutoli. Mmbi ya dzi ṋotshi I ṱoḓa u tou iswa hune ya khou ya u dzula hone, ubva kha tsimu inwe uya kha inwe hu tshi khou itelwa na u ḽa maluvha.
Unga thoma nga madzulo ane avha uri ono shumiswa. Kana wa tou ḓiitela zwine zwa vha mushumo muhulwane. Zwa khwine ndi u tou renga. Vhunzhi ha vhafuwi vha Afrika Tshipembe vha shumisa Langstroth, dzine dza vha dzo itwa nga dzi thanda dza po.
Zwawino vhunzhi ha madzulo o itwa nga ṱhanga, zwine zwi ya konadzea u fhira nga dzi thanda dzine ra vha ro dzi ḓowela. Concrete na maplastic unga dzi shumisa arali hu si tshena zwine wa nga ita. Dza plastic dzi vha dzo itwa zwavhuḓi fhedzi dzi ya ḓura.
Madzulo ane Avha uri o no Shuma
Musi u tshi khou renga madzulo ane avha uri o no shuma zwi nga ḓisa malwadze, zwa khwine ndi u thoma wa kulumaga u saathu thoma u shumisa. U nga kulumaga nga zwishumiswa zwine zwa nga hypochlorite na acetic acid kana wa tou funga kana irradiated. Afrika Tshipembe vhunzhi ha madzulo avha o ṱanzwiwa nga parrafin u tsireledza dzi thanda. U fanela u vha na vhulondo musi u tshi khou shumisa Waksol kha madzulo. Kana u vhudzise vhane vha ḓivha uri vha kone u u vhudza uri unga zwiitisa hani.
Madzulo ane Avha Khwine kha Vhane vha kha ḓi tou Thoma?
Madzulo avha o vulea mathomoni a tingeledzwa nga dzi thada dza 10. Luvhondo lunwe na lunwe hu fanela uvha na tshithu tshisekene uri notshi dzi kone u dzhena dzi ḓiitela zwadzo nga ngomu. Nga nnṱha u fanela u vala hune havha ho katela zwithu zwa 10 hune ha vha na tshenetshila tshine tsha ḓo ita uri dzi kone u ḓiitela zwadzo nga nṋa na tharu kana dza super nga ngomu nḓuni. Mutoli u wanala kha zwithu zwo tingeledzaho.
U tshi khou ṱoḓa u thivhela ya tsadzi uri I sakudzele makumba nga ngomu ha super, u nga I adzela tshithu vhukati ha brood na super chamber. Ṋotshi dza u shuma dzi vha dzi ṱhukhu u fhira tsadzi, iya kona u tshimbila zwavhuḓi kha mitalo.
Tshinwe tshifhinga hu ya sala nḓila uri hu kone u dzhenea nḓuni ya dzo, hezwi zwithu zwo salaho zwi ya thusa kha u hwala zwiḽiwa musi dzi tshi vhuya u pala zwiḽwa. Zwiḽiwa zwi fanela u hwaliwa ḓuvha ḽinwe na ḽinwe zwa omiswa zwa fhedza zwi tshi khou shumiswanga murahu sa vhunga hu tshi vha ho ḓala protein. Asi vhoṱhe vhorabulasi vhane vha tenda hu tshi shumiswa nḓila ya pollen trap. Vhanwe vha ri zwi ya fhungudza tshifhinga tsha u hwala mutoli. Na u dzhena ha ṋotshi tshiṱahani.
Zwi ya ṱuṱuwedziwa uri nnḓu ya hone I songo vhewa mavuni I vhewe nnṱha ha zwidina, ngauri adzi ṱoḓi u thaba ha mavu. Zwi ya thusa na kha zwikhokhonono zwo no swenda. Vha company ya u rengisa zwishumiswa zwa ṋotshi Bee Ware vha ya ṱuṱuwedza kha u shumisa mapfura a goloi a kale kha luvhondo lwa zwidina u thivhela zwikhokhonono kha u dzhena kha nnḓu ya ṋotshi. Nnḓu ya ṋotshi I fanela uvha 60% murunzini arali hu tshilimo.
Hune wa nga Renga Hone Nnḓu ya Ṋotshi?
Dzi ṱhoḓuluso dzi sumbedza musi u tshi khou ita zwa u fuwa ṋotshi u fanela uvha na vhukwamani na vhanwe vhafuwi vha ṋotshi ngauri vha ḓo tsivhudza kha hune wa nga kona u renga hone zwithu zwinzhi. U tshi nga engedza tsivhudzo I vha I tshi khou vha hone kha vhane vha kha ḓi tou thoma u fuwa. Unga kona u renga nnḓu ya ṋotshi hunwe na hunwe hune havha na zwa vhulimi kha ḽa Afrika Tshipembe.
Translated by
Khalirendwe Nekhavhambe