U Ṱavha Ṋawa Dala

U Ṱavha

Dzi ṱavhiwa nga mbeu.

Kuṱavhele

Unga tou ṱavha tswititi kha mulindi. Unga ṱavha nga zwanḓa kana nga mitshini. Mbeu i ṱavhiwa 2 uya kha 3 cm utsa.

U Siana

Zwimela zwi a fanela u siana 5 uya kha 10 cm kule na kule kha row dzine dza vha dzo siana 50m uya kha 60 cm. Hezwi hu vha hu zwimela zwine zwa swika 400 000 nga hectare

Tshifhinga tsha u Ṱavha

Ṋawa dala dzi nga ṱavhiwa ubva nga nwedzi wa Ṱhangule u swika mafheloni aṰhafaumuhwe tenda mufhiso usa dine nga Shundunthule.

Tshifhinga tsha u Uhula

Dzi hula lune dza nga tenda u kaṋiwa nga murahu ha maḓuvha a 60 uya kha 70 dzo ṱavhiwa. U nga ṱavha u tshi isa phanḓa u swika dzi tshi ita 90 uya kha 100 ya maḓuvha ubva tshe ha ṱavhiwa.

U Nyora

Zwi dzulela u ṱuṱuwedziwa uri hu fanela u ṱoliwa mavu kha tsimu ine ha khou ḓo u ṱavhiwa khayo. Musi mavu ono lugiselwa na u kulumagiwa u fanela u shela zwithu zwine zwa nga manyoro, nahone hezwi zwiitwa kha mavu a nnṱha ane avha 400 uya kha 500 mm ya mavu musi u tshi khou lima tsimuni. Zwimela zwinwe na zwinwe zwine zwa vha zwo vala mavu zwi ya shumiwa kha mavu nga hetshi tshifhinga.
Hezwi zwiitwa vhege nṋa u saathu ṱavha. Musi wo no lugela u ṱavha u fanela u shuma 1000 kg nga hectara hune ha vha na N (Nitrogen) P (Phosphorus) K (Potassium) ho tangana 2:3:4 kha mavu a nnṱha ane a swika 10 cm. Nga murahu ha vhege mbili kana tharu wo ṱavha u fanela u shela 150 kg ya LAN nga hectare na nga murahu ha vhege mbili (nga murahu ha maḓuvha a 35 wo ṱavha) wa dovha 150 kilograms nga hectare.

U Sheledza

Mavu a fanela uvha o thaba musi u tshi ṱavha. Musi wo no ṱavha u fanela u sheledza tshimela. Wa kona u litsha mbeu ya thoma u mela luthihi nga murahu ha musi tshimela tshi tshi vho thoma u vhonala zwo lingaho ndi maḓuvha 7 uya kha 10 nga vhege. Mavu a muṱavha aya shumisa vhukuma maḓi. Nga nnḓa ha musi mavu a hone o farana unga kona u sheledza luvhili nga nwedzi.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe