U Ṱavhiwa ha Maṱamatisi

U Andisa

Maṱamatisi a andiswa a tshi kha ḓi vha mbeu, hu nga vha nga u tou u alusa kana u ṱavha a manzhi kana u tou ṱavha ho teaho. Mbeu u nga thoma nga u iita tshiraba wa kona ha u i bvisa wa i isa tsimuni. U tavhiwa i nnzhi ndi zwa ndeme vhukuma nga maanḓa arali u tshi khou ṱavhela u rengisa. Zwiraba zwi ya vha zwo no luga u ṱavhiwa musi zwina vhege tharu kana nṋa na hone zwi fanela u ṱavhiwa kha mavu matete. Zwa u tou ṱavha nga egere zwi itwa vhukuma nga vhane vha shumisa mitshini u kaṋa.

Zwifhinga zwa Uṱavha

Fhethu: Ha u rothola
Zwifhinga zwo teaho: Tshimedzi
Zwinwe zwifhinga: Khubvumedzi -Ḽara
Fhethu: Ho u dudela
Zwifhinga zwo teaho: Khubvumedzi-Ḽara
Zwinwe zwifhinga: Ṱhangule- Ṅyendavhusiku
Fhethu: Ha u fhisesa
Zwifhinga zwo teaho: Luhui-Fulwana
Zwinwe zwifhinga: Phando-Fulwi

Tshivhalo

12 000 uya kha 16 000 nga hectara.

U Siana ha Tshimela

300 mm uya kha 500 mm vhukati ha zwimela, 1.5 m uya kha 2.5 mm vhukati ha dzi nḓila.

Tshifhinga tsha u Aluwa

Kanzhi hu vha maḓuvha a 90 u thoma u kaṋa zwine zwa nga dzhia maḓuvha a 80 u tshi khou kaṋa.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe