U Rengiwa ha Khovhe Dzine dza vha Thukhu

© Henk Stander
Zwa u renga khovhe thukhu dzine dza vha dza vhudi u tshi khou itela u fuwa kha madi ane avha uri ndi a vhudi ndi zwone zwithu zwine zwa vha mathomo a vhudi kha u fuwa khovhe. U fana na u dzi renga kha vhathu vhane vha vha na vhukoni, zwa u vhudzisa na kha manwe mabulasi ane avha uri ndi mahulwane, u zwiite mafhungo uri u renge khovhe dzine dza vha na mutakalo.
Zwitevhelaho ndi zwone zwine zwanga thusa kha u renga:
U fanela u divha mutengo wa u rengisa wa vhambedza na kha vhanwe vharengisi.
U fanela u tola mbonalo ya nga nnda ya khovhe, mbalo ya dzine dza vha dzi dzothe, tshivhumbeo na minwaha.
U fanela u dovha hafhu wa sedza uri zwa u kala zwo vha zwo itwa nga ndila yone na ngauri u do badela murengisi nga kg zwi tshi khou ubva kha muhwalo. Mutumbu wo fhelelaho na mbalo ya khovhe ndi zwa ndeme kha u hulisa khovhe wa dovha hafhu wa vhalela na zwa FCR. FCR ndi fhethu ha u lela hune ha shuma kha u bveledza nama ya khovhe.
U fanela u sedza dzine dza vha dzo kaliwa kha khovhe dza 100 uya kha 200 lwa vhege nnthihi. Arali i songo vha vho na zwinwe zwivhi zwine zwa khou vhonala u nga kona uya wa renga dzine dza vha uri dzo vhala. Hoku kushumisele ku dovha hafhu kwa thusa na kha uri u kone u vhona uri madi a hone ana mutakalo na kha damu na u kona u fhungudza ndila ya u nga lovhelwa nga khovhe nnzhi musi damu lo dala.
U fanela uvha na zwine na tendelana na murengisi zwi tshi da kha ku badelele.

U Tshimbidza Khovhe uri dzi kone uvha nnda ha Vhupo hune Havha uri ho Doweleya

U fanela u lugisa zwishumiswa zwine zwa vha uri zwo lugela u shumiswa wa dovha wa dzi lugisela na tshiendedzi. U dzulela u dzi tola musi dzi tshi khou endedziwa ndi zwithu zwa ndeme vhukuma uri u kone u swika hune wa khou ya hone na khovhe dzine dza vha uri dzina mutakalo. U fanela u londa zwi tevhelaho:
U fanela u vha una linwalo ubva kha dzi ofisi dza zwa mupo kha vundu la hanu uri ni kone u di wana ni tshi khou tshimbidza khovhe. U fanela u wana linwalo heli maduvha a 14 u sathu tanga lwendo vha ralo vho Henk Stander vha tshi khou tsivhudza vhathu muhulwane wa zwa Aquaculture: Department of Animal Sciences at Stellenbosch University.

U fanela u dovha hafhu wa sedza na mutsho maduvha o vhalaho duvha li saathu swika la hone. Kha fhethu hune mutsho wa hone wa vha uri uya dudela hu fanela uvha na vhulondo vhuhulwane vhukuma musi u tshi khou tshimbidza khovhe. U fanela u divhadza murengi uri u kone u wana khovhe dzine dza vha dza vhudi u sathu uya. Khovhe thukhu dzi fanela uvha dzo vhewa zwavhudi dzi saathu thoma u endedziwa. Zwine zwa amba uri adzi fhiwi na zwiliwa lwa awara dza 24 uya kha 48. Hezwi zwithusa uri murengisi a kone u ta khovhe dzawe nga ndila yone.
Zwishumiswa zwa u endedza zwi nga kona u renndiwa kha vharengisi. Wa hwala na thannga la madi u itela uri arali ha nga vha na zwinwe na u vhona uri zwishumiswa zwothe zwi kha ndila yone. Thanga ine ya vha ina muya nayone unga tou i renntha lwa duvha kha vharengisi kana vhabveledzi vha gas u fana na Afrox.

U fanela u panga thannga nga ndila ine ya vha uri yo tendelwa zwine zwa vha: 1.0 – 1.2 kg ya khovhe nga 10 litres ya madi.

Wa kona u divha tshikalo tsha Oxygen na tshiimo tsha khovhe kha thannga zwi saathu thoma u tshimbila. Wo vhona uri dzi thambo dza oxygen dzi khou lemelwa nga thannga; madi ane a swika 1000 a lemela 1 ton!

U fanela u dzula u tshi khou toda thannga nga murahu ha mithethe ya 20 uya kha 30 musi dzi ndilani. Wa kona u sedza uri tshikalo tsha oxygen na mufhiso wa madi zwo dzula nga ndila yone na. Arali wa vhona khovhe dzi tshi nga dzo neta kana dzi khou ima nga nntha ha madi dzi tshi khou toda muya, zwiamba uri tshiimo tsha oxygen tshi nga vha tshi fhasi hu fanela u bviswa oxygen inwe kha madi.

Mureili wa tshiendedzi u fanela u sedza uri mutsiko wa mavhili agoli ndi wone na nahone u fanela u reila kha vhusedzi tshifhinga tshothe. Musi atshi swika damuni, u fanela ukona u langa madi ane a vha kha tshiendedzi na madi ane avha uri a kha damu, zwi tshi da kha u sedza mufhiso na zwithu zwa mishonga, unga tanganisa 50% ya madi a thannga na madi a damu, a u sokou tou posa khovhe khathihi. U fanela u thoma wa dzi litsha lwa dzi awara nga vhuronwane wa kona u dzi panga kha damu; hu tshi kha di vha nga matsheloni kana nga tshi kovhelelo ndi zwone zwifhinga zwine zwa vha uri ndi zwavhudi. Musi u tshi khou fhedza u renga khovhe, u fanela u thoma wa ima awara dza 12 usaathu dzi fha zwiliwa wa dzi sedza zwavhudi lwa awara dza 24 uya kha 48.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe