Go Reka Dihlapi tša Bafsa

© Henk Stander
Reka dihlapi tša boleng bjo bobotse tša Bafsa (difinkalingi) ke ntlha ye bohlokwa ya bolemerui bjo bo atlegilego bja hlapi ya meetse a hlwekilego. Reka go tšwa bathuthušing ba laolwago ka tshwanelo, nyakišiša go tšwa balemiruong ba bangwe, gomme o dire bonnete bja gore o reka dihlapi tše di itekanetšego. Dintlha tše di latelago ke dihlahli:

Laetša thekišo peleng gomme o bapiše le baabi ba bangwe ba dihlapi.

Hlahloba ponagalo ya hlapi ka kakaretšo, nomoro ya tše mmalwa, bogolo ka kakaretšo le bogolo.

Kgonthiša gore dikalo le dipalo di dirilwe ka nepo ka lebaka la gore o tla lefa moabi ka kilogramo e tee ya dihlapi ge setše e laišitšwe. Palomoka ya boima le nomoro ya dihlapi di bohlokwa mo kgolong le kakanyo le dipalo tša kelo ya phetolelo ya furu (FRC).
FRC ke yuniti ya dijo yeo e šomišwago go tšweletša yuniti ya nama ya dihlapi.

Hlokomela sešupo sa dihlapi tše 100 – 200 e ka bago beke e tee. Ge e le gore ga go na le phetolo ye mpe ye e bonwago, dihlapi ka moka di ka rekwa. Tshepedišo ye e ka thuša go sekaseka boleng bja meetse a letamo la gago le go fokotša kotsi ya go lahlegelwa ke dihlapi ge letamo le tletše ka thoto.

Fihlelela tumelelano le morekiši ka mokgwa le dipeelano tša tefo.

Go Sepetša Dihlapi go Golela Mafelong a ka Ntle

Lokiša didirišwa tše di nyakegago gape o beakanyetše hlapi dinamelwa. Tekolo ye e sa kgaotšego ka nako ya go sepela e bohlokwa kudu go netefatša pabalelo ya dihlapi le gore di tla fihla di le maemong a mabotse. Ela hloko tše di latelago:

Tumelelo go tšwa kantorong ya semmušo ya pabalelo ya tlhago ka profenseng ya geno e a nyakega go sepetša dihlapi. Se se swanetše go hwetšwa ka fase ga matšatši a 14 pele ga tshepetšo ye e rulagantšwego, go eletša Henk Stander ya molaodimogolo wa setegeniki ka Aquaculture: Department of Animal Sciences at Stellenbosch University.

Lekola kakanyo ya maemo a boso matšatši a mmalwa pele ga tshepetšo. Ka maemong a borutho tlhokomelo ya tlaleletšo e a nyakega ka go sepetša dihlapi.

Tsebiša mophaphaši bonyane matšatši a mararo pele go hwetša difinkalingi tša boemo bjo botse go tsentšha ka letangwaneng la gago.
Difinkalingi di swanetše go ba swanela go ba ka maemong a maleba pele ga go sepetšwa. Se se ra gore ga di a fepša diiri tše 12 - 48. Se se dira gore go kgonagale gore mophaphaši a kgethe dihlapi ka maemong a maleba.

Didirišwa tša dinamelwa di ka hirwa go tšwa go balemirui ba kgwebo. Tšea tanka oksitšene ya tlaleletšo ka lebaka la ditšhoganetšo le go kgonthišo gore didirišwa ka moka di a šoma gabotse. Tanka ya oksitšene ditanka e ka hirwa go tšwa go balemirui ba kgwebo goba go tšwa go baabi ba dithoto ba go swana le Afrox.

Rweša ditanka tša tshepedišo ka nepo bja ka boima bjo šišintšwego: 1.0 – 1.2 kg ya dihlapi ka 10 kg ya meetse.

Laetša maemo a oksitšene le maemo a ditanka tša dihlapi ka morago ga ge e rwešitšwe le pele ga ge tshepedišoo ya dihlapi e thoma. Netefatša gore ditšhupu tša oksitšene ga di a šitišwa ke ditanka tše boima; dilitara tše 1000 tša meetse a imela tone e tee!

Hlahloba ditanka metsotso ye mengwe le ye mengwe ye 20 – 30 nakong ya go sepetša. Dihlapi di swanetše go ba le maatla gomme di sepela ka bonolo. Kgonthiša gore maemo a oksitšene le maemo a dithempheretša tša meetse a mo ditekanetšong tše itšego. Ge e le gore hlapi e tšwelela e kgathetše goba di kaname ka maemong a meetse ao a lego bokagodimong ka lebaka la maemo a moya, ka fao maemo a oksitšene a ka ba a le fase gomme oksitšene ya tlaleletšo e swanetše go lokollelwa ka meetseng.

Mootledi wa lori ya senamelwa o swanetše go kgonthiša gore kgatelelo ya dithaere e nepagetše gomme o swanetše go otlela ka tlhokomelo ka dinako ka moka.

Ge e fihla ka letamong, leka go tšwetša pele tekatekano magareng ga tanka ya dinamelwa le meetse a letamo, go ya ka thempheretšha le popego ya khemikhale, ka go tswaka tekano ya 50% ya meetse a tanka le meetse a letamo. O se ke wa tšhela hlapi thwii ka matangwaneng. Tlwaetša hlapi la mathomo diiri tše mmalwa gomme ka bonolo di lokollele ka letamong; fihla bogareng bja mesong goba ka meriti go kaone.
Ka morago ga ge dihlapi di tsentšhitšwe, ema bonyane diiri tše 12 pele ga phepo ya mathomo gomme o sekaseka dihlapi ka bagauswi diiri tše 24 - 48.

Translated by Lawrence Ndou