Ndi Mini Dune Spinach?

© Gaynor Schoeman
Dune spinach (Tetragonia decumbens kana ‘kinkelbos’ nga tshivhuru) i hula nga zwiṱuku (0.1 - 0.3 m uya nnṱha) muri wo songanaho une wa wanala tsini na maḓi u fana na tsini na lwanzhe. Tshimela tshi wanala ubva vhukovhela ha Namibia tsini na maḓi uya Eastern Cape.
Matavhi a hone anga vha nnṱha ha 1m u lapfa, yo ima fhethu huthihi. Ina muvhala mudala wo dombilelaho, wa valiwa nga dzi cele dzine dza tou vhonala musi huna ḓuvha uri ndi dza maḓi. Hu ya vha na maluvha maṋa ane avha uri avha hone ubva kha nwedzi wa Ṱhangule uya kha Ḽara. Dzina ḽa uri ‘tetragonia’ hu vha hu tshi khou ambiwa mitshelo miṋa.
Tshimela hetshi tshi ya thusa vhukuma kha u langa mavu na u kona uvha na manyoro, na u kona u thusa zwinwe zwimela u ḓowela hune zwa vha hone. U tshi nga engedza maṱari ahone na tsinde zwi ya ḽea nga maanḓa wo zwi kaṋa vhuria. U fanela u ntsha maṱari fhedzi a u faneli u gwa tshimela tshoṱhe. U fanela u tshi ṱanzwa zwavhuḓi uri u kone u bvisa maṱavha u kone u ḽa o tou ralo kha salad. Musi wo vhilisa, iya fhungudza muno une wa vha nawo. Unga ḽa na mapfura kha makaruni na kha mazambane kana kha zwithu zwine zwa vha uri zwo tou vhiliswa.

U Tavha Dune Spinach

Dune spinach i hula nga u ṱavhanya, aina mushumo munzhi unga i ṱavha na nga tsinde. Tshimela tsho khwaṱha. Tshi ya konḓelela na kha mavu ane vha uri ana muṱavha.
Uya ṱoḓa maḓi maṱuku, fhedzi ndi zwavhuḓi uri midzi i dzule yo thaba u tshi fhedza u ṱavha. Maluvha avha hone nga Lutabvula avha na mitshelo tshilimo.
Asi kanzhi u tshi vha na malwadze kana zwikhokhonono.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe