U Fhungudza ha u Fuwiwa ha Catfish Afrika Tshipembe

©Leslie Ter Morshuizen
Ho vha na u edzisa ho vhalaho kha uri hu fuwiwe hei khovhe Afrika Tshipembe zwa kale, ahuna na tshithihi tshine tsho vha tshi tshikhou bvelela. Othe haya mabulasi o vha atshi disedzesa zwithu zwa technical vha kona u bveledza kha u bebiwa na u alusa fhedzi avho ngo kona u rengisa nga nwambo wa uri yo vha i sa khou divhea.

Vho Graaff-Reinet vho thoma kha zwithu zwine zwa vha zwa ndeme zwa yo vha kona u wana vhathu vhane vha khou renga vha tenda kha uri zwa usa rengisa hayo maragani unga zwi shavhisa.
Nga mulandu wa vhukoni na mvumbo ya zwa u fuwa khovhe, zwi nga kondela tshi tshavha kana muthu ane avha tshi khou balelwa, kana vhothe uri vha dzhene kha zwa u fuwa khovhe vha bvelele.
Zwino hu themendeliwa zwa uri u fuwa u tshi khou itela u hulisa zwi vha zwavhudi arali zwi tshi khou itwa nga vhathu vho vhalaho. U dalesa ha zwithu zwa hei khovhe zwi ita uri i fanelwe nga zwithu zwa satellites, hune vhothe vha ya ya vha renga khovhe thukhu. Vha dzi alusa zwi tshi khou bva kha zwe vha guda vha tshi khou pfumbudziwa. Havho vhane vha do ri vha tshi fhedza u dzi hulisa vha do vha hafhu vha dzi rengisa kha muthu we avha rengisela dzi tshi kha di vha thukhu.
Nga hei ndila, hu nga thusiwa nga zwa masheleni na satellites, inga toda u thusiwa nga mundende wa muvhuso kana vha tou koloda hune vha tshi badela vha do vha tshi khou bvisa na dzi nzwalelo. Hei ndila zwa zwino i khou shuma kha vhanwe vhane vha fuwa dzi khovhe (mussels, koi) fhedzi azwi thu shuma kha Catfish. Ndi hone hune ha vha na tshikhala hone.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe