Nga 1984 muvhuso wo disa mulayo wa tou vha wone une wa tou konda vhukuma kha vhathu vhatsu. Vhathu vha u hana nga Thangule 1984 vhathu vha thoma usa tsha dzulisea. Vhathu vhane vha swika 1 200 vho lovha ubva nga Thangule 1984 u swika 1986. Vhathu vhatsu vho vha vha tshi khou vhulaiwa nga vhunzhi nga vhalindi vha tsireledzo, vha tshi khou tou vhulaiwa sa dzi thunzi. Hu tshi khou vhulaiwa na vhana.
Ho vhulaiwa na vhane vha swika 50 nnda ha khothe. Athi ngo vhuya na pfa na vhathu vha vha tshena vhane vha khou vhilaedziwa nga u fa ha vhathu vhatsu. Ho vha hu tshi tou vha thambulo ya vhathu vhatsu, hu si u tambua ha matshelo. Tshiimo tsho vha tsho gonyiswa. Nga swondaha ya u vuwa ha murena ndo vhona goloi i tshi khou ita phosho nga gondo lihulwane Soweto.
Na nga musumbuluwo wa hone kha zwipida zwa soweto ho vha ho dzika, ha fhira dzi goloi dzine dza swika nna dza fhira tsini na mudi wanga. Mufumakadzi wanga ari Birder yo swika vhunzhi ha dzi troops vho vha vha tshi kha di vha mahayani ngauri vho vha vha tshi kha di tou bva uvhuya Durban Education Conference ye ya do dzhia tsheo khulwane nga maanda kha vhane vha vha dzula zwikoloni, zwa tou vhonala uri vha khou delela ngauri vha ya zwidivha uri vhunzhi havho vha kha di vha mahayani.
Ahuna zwine vho Botha vha zwi amba zwe zwa ita uri nne ndi tende uri vha khou toda u fhelisa muvhuso a tshitalula. Vho ri ri lushaka luthihi zwenezwo ri tshi kha di pembela vha ri ri lushaka lwa minorities-unadulterated na khombo na dzi tshika dza Bantu. Arali ri lushaka luthihi, ndi ngani KwaNdebele vha tshi khou diimisa, ndi ngani vhathu vha Moutse vha tshi khou fela lushaka lwa u di khethulula nga lukanda?
Hu do swika hune zwa u tshimbila wo fara basa zwa fhela rine ra ri Hurrah! Ra dovha ra pfa uri hu do vha na urbanisation. Sa vhunga vhathu vhatsu vho imiswa kha urbanised, zwine zwa amba uri hezwi zwithu zwi do vha kha vha tshena fhedzi. Nahone ho mbo di vha na udi rula mushumo ha vho Dr Van zyl Slabbert na Dr Boraine. Vha media vha amba u fhambana havho.
Havha vhanna vhavhili vho ita uri rikone u vhona uri phalamende ndi fhethu ha u tambela. Vho vha vha tshi ri sumbedza uri rina phalamende ine ya vha ya vhathu vhothe ngeno hu tshi tou vha lihoro lithihi nga vha PFP line la dovha la tsikeledza, na usa ita zwithu nga mulayo. Ro vha ri tshi iledzwa u ita zwithu, ra fariwa risa sengi, kana ra gwevhiwa milandu mihulwane!
Vhana vhashu vho vha vha tshi khou fa, shango lashu li tshi khou ofhisa na u bva malofha. Ho vha huna zwithu zwinzhi zwa lufuno lwa muthu zwi tshi ya kha dzi tshaka. Ri songo zwi tshinyadza. Ri nga tshila rothe sa vhathu vha, muta muthihi vhathu vhatsu na vhatshena ri rothe.
Translated by Khalirendwe Nekhavhambe