Ku Teka Swikombiso swa Misava

©Louise Brodie
Ku teka swikombiso swa misava swa ndzhawu leyi lavaka ku rimiwa kutani swiyisiwa kuya hleriwa i mhaka yankoka leyi bundzu rin’wana na rin’wana rorima rifaneleke kuyi endla. Ntirho lowu wu kumisisa swakudya leswinga kona na leswi swingariki kona eka misava yoleyo. Mbuyelo wa ndzavisiso lowu wutava wuri na ntiyiso swinene eka swakudya na swinonisa misava leswi lavekaka.

Maendlelo

Tirhisa xipedi kumbe augur xikan’we na mabakiti mambirhi, bakiti rin’we ra misava yale henhla na rin’we ra misava yale hansi, kukuma vuyimeri bya tileyara ta misava leyi hi vumbirhi kayona. Swikombiso swa misava yale henhla switala ku tekiwa eka misava yale henhla ya 30cm. Xiphemu lexi landzelaka xitekiwa eka leyinga exikarhi ka 30 cm kuya e hansi ka 60 kumbe 100 cm hi vuenti, kuya hi xivumbeko xa timintsu ta swimilani leswi lavaka kubyariwa eka misava xikan’we ba vu enti bya misava lebyi u lavaka ku byirima.
Loko timuntsu ta kona tinga entanga, swingava na nkoka kuva ku tekiwa swikombiso swa misava yale henhla ntsena. Kuva u kamba xivumbeko eka ndzhawu leyinga enta swita endla leswaku u tiva ku antswa vu enti bya misava yoleyo.
U fanela kuva u lava kwalomu ka 6 wa swikombiso swa misava kuya hi hectare.
Sungula hiku hlela ndzhawu leyi ufaneleke ku byala eka yona kuvona loko kuri na kuhambana loku vonakaka eka xivumbeko xa misava. Loko kuri na kuhambana loku vonakaka kutani swikoweto swifanele kutekiwa kuya hiku hambana kwaloko ka misava. Loko misava yivonaka onge yifana ngopfu, teka swikombiso eka ndzhawu hinkwayo leyi kufaneleke ku byariwa eka yona.
Basisa ndzhawu leyi u lavaka ku teka eka yona xikombiso kumbe u susa byasi kumbe thyaka rihi na rihi leringa kona. Tirhisa maendlelo ya Z, S kumbe W eka ndzhawu leyi. Yifanele kuva yifikelela ndzhawu leyi xikan’we na kuhambana loku u kuvonaka.

Kutirhisa Augur

©Lousie Brodie
Loko u tirhisa augur, teka misava yale henhla ya 30 cm ya swikombiso swa misava kutani uyi chelae ka bakiti ra misava yale henhla.
Tlhela u endla leswi nale ka misava leyinga sala kusuka eka 30 cm hiku enta kuya hi xiboho lexi unga xiteka kutani u chela e bakitini.
Tlhela nakambe u endla leswi fanaka eka swikombiso hinkwaswo leswi unga switeka. Laha u vekaka misava yale henhla ka bakiti rin’we kutani leyi yale hansi eka bakiti rin’wana.

Kutirhisa Xipedi

©Louise Brodie
Loko u tirhisa xipedi kumbe foxolo hlengeleta swikombiso swamisava kusungula laha ungata cela goji ra xibokisani laha kungata vonaka kahle ti leyara ta misava leyinga kona kuya fikelela eka ku enta loku ku languteriweke. Teka foxolo u hnuguta misava kufika eka 30 cm kuya e henhla laha ungata susa 2 kumbe 3 cm ematlhelo leswaku yiva eka foxolo. Leyi yi cheriwa eka bakiti ra misava yale henhla.
Tlhela u endla hindlela yaleyo hiku tirhisa foxolo u hala kusuka ehansi kuya e henhla kuya fika eka 30 cm laha u tiyisisaka leswaku misava yale henhla nay ale hansi yinga katsani. Kutani misava leyi yi cheriwa eka bakiti ra yona. Endla nakambe maendlelo lawa eka tindhzawu hinkwato leti unga tihlawula. LAha misava yale henhla yivaka eka bakiti rin’wana kasi yale hansi yiva eka bakiti rin’wana.
Loko se swikombiso leswi swikumekile hinkwaswo naswona tindzhawu hinkwato ti tekiwile misava yatona yicheriwe eka mabakiti kuya hi leswi yafaneleke ku tshamisa xiswona, bakiti rin’wana na rin’wana rifanele ku katsiwa. Hinkwaswo swikombiso swa misava yale henhla swifanele kuva swikatsiwa eka bakiti rinwe kutani leyi yale hansi yiva eka bakiti rin’wana.
Laboratory leyi yingatava yi endla vulavisisi yitava yiku nyike sayizi ya swikombiso leswi lavekaka leswaku swita kota ku tekiwa kusuka emabakitini kutani yi cheriwa eka ma plastiki lawa yanga tsariwa kuya hi vuxokoxoko kutani yifambisiwa hiku hatlisa kuya e laboratory.

Translated by Ike Ngobeni