Verreaux's Eagle Owl
Gama Xikhova
Xivumbeko
Xihontlovila Gama Xikhova I xikhova lexikulu emisaveni. Tanihi hi lexikulu eka swikhova hinkwaswo xi vonaka ku olova hi sayizi ya xona leyikulu na timpiko letikuluta grey wo vonikela hi muhlovo, finely bared blackish ehenhla nale hansi kambe akuna blotching yo tika. Xikandza ixo kwalala, xi longolokile hiku bumbula hi ntima, matihlo ma languteka mari ma ntima eka mpfhuka naswona yana tinxiya ta pinki o hambaniseka leswi endlaka leswaku ti kombekaka. Swi yelana swinene na xikhova lexikulu xa tindleve to leha. Gama Xikhova xina muhlovo wa misava wo kwalala ehansi no totiwa hi ribuwana ro dzwihala kumbe grey. Nhloko ya “greyish” na nomo lowukulu wo tiya na matihlo ma xilamula kumbe xitshopana na misisi leyi hlanganeke ya tindleve leyi ndlandlamukaka ku suka ku hundza ematihlweni. Tina milenge leyikulu yo tiya na ti “talon”.
Swakudya
Ti dya ngopfu swinyenyana swa game swo fana na Mhangela nati mammal letintsongo to fana na mpfundla I swi rhandzwa. Swi tala ku vonaka hi matakuxa kumbe na vusiku naswona ehandle ka sayizi ya swona leyikulu swi vonaka ku olova hi tinxiyi ta swona tale henhla ta pinki. Tina madyelo mo hambana ku tsariwile leswaku ti dlaye ti mammal ta sayizi ta ritoho ta Ververt na swinyenyani swo fana na mampfani, kambe swidya ngopfungopfu tinungu loko ti kumeka. Mpfukamelo wu teka nkarhi wale xikarhi ka 13 kuya ka 17 wa masiku, ku sunguriwa hi tandza ra vumbirhi kumbe ravunharhu naswona hi xitalo hi wasati. Vana va thlatlhara vanga mbalangi naswona va nga voni. Va dyisiwa switsotso hi vatswari vari vambirhi. Va “fledge” endzhaku ka masiku makwalomu ka 31. Swibyamele swa ntlhanu swi tsariwile eka nguvo ya ntswalo.
Ku tswala
Ti tshikela engojini wa murhi kumbe eka ntsandze wa Sasil exirhapeni. Ti tekana na rin’we hinkarhi naswona ma “territorial” hinkarhi wo tswala. Sayizi ya ndhawu yi hambana hi vutshamo bya swona. Matandza ma tshikeriwa exikarhi ka Ndzhati na N’wendzamhala. 1-5 wa matandza ma tshikeriwa kuya hi siku. Ti tswala ku sukela eka tin’hweti ta Nyenyankulu kuya eka Ndzhati, matandza mambirhi matala ku tshikeriwa naswona vatswari vari va mbirhi va fukamela ku fika masiku ma 39.
Mahanyelo
Yi tala ku kumeka yiri yoxe kumbe tiri timbirhi naswona hixitalo ku suka eN’walungwini wa KwaZulu-Natal. Ti kumeka ti hanya emphomisweni wa ntila wa minsinyana milambu. Ku vitana ka tona iku huhutela ko dziva ko enta ‘hryu hryu hoo’. Aswi talangi ti hlota na nhlikani naswona ti tshama eminsinyeni leyikulu, ti tsakela mindzhuti.
Vutshamo
Ndhawu ya tihunyi, savvana na milambu ya minsinya leyi fambaka hi ntila.
Laha ti kumekaka kona
Ti umeka eBotswana, Zimbabwe, Namibia, Mozambique nale n’walungu wa Afrika-Dzonga.
