Listeria monocytogenes - le hoja ho utlwahala e le ntho e makatsang le e tshosang - ke baktheria e tlwaelehileng e atisang ho etswa phoofolo kapa mala a motho ntle le ho baka matshwao. Empa e hlahile e le mmolai o bakang dinyewe tse fetang 1000 tsa malwetse a batho le bafu ba fetang 200, ba nang le bana ba banyenyane haholo, batho ba baholo ho feta dilemo tse 70 le batho ba nang le bokowa ba mmele ba nang le bokowa e le dihlopha tse amehang ka ho fetisisa.
Setho sa - listeria se teng sebakeng sa rona se pota-potileng mme se bonolo ho se fumana. Setho sa listeria se tsamaiswa ke (haholo-holo) dikgomo, dinku le dipodi ho ena le dikolobe le dintja le batho mme di atile dinaheng tse batang tsa lehodimo.
Ka tshebetso, ya ST6 strain e kgethilweng e le boikarabello ho phallo ya 2017/2018 ha e eso kgetholle dikolobe Afrika Borwa. Ka hona, nama e batang e ne e batla e silafaditswe ke matsoho a motho le ho pata, eseng ya nama.
Kamoo O ka Thibelang Listeria
Tsena di Kenyelletsa:
ST6 e ne e le mathata ho kgetheha mabifi (mohlomong ka lebaka la ho sa reng letho phetoho diphatseng tsa lefutso) e baka matshwao a fapa-fapaneng ho tloha ka ntaramane e le bonolo ho e bolayang ho ruruha boko.
E kgona ho phela le ho hola ha mocheso o batang jwaloka ba dihatsetsing tsa ntlo le dikamore tsa mariha mme ha o hlahise mebala e hlaheletseng kapa monko wa pheko ho sehlahiswa.
E tswelapele ka hara biofilms (e tshesaane e entsweng ka dihlahiswa tse ka etswang hodima dibaka tsa ho sebetsa le ka tlaase) le disele tsa motho ka mong tse lemetseng dibaktheria di ka iketsetsa ha maemo a fetoha.
Lefu lena le na le nako e telele haholo ya ho tsubella (matsatsi a 70) pele matshwao a hlahella mme motho ya nang le tshwaetso kapa phoofolo a ka nna a se ke a bontsha matshwao a hlakileng a ho hlahloba qalong. Ho lemoha le ho kgutla morao ho fumana mohlodi wa tshwaetso ke ho thata le nako e ngata.
Sena sohle se dumella listeria hore a kgone ho kenngwa dihlahong tsa diphoofolo le dihlahiswa tsa phepelo ya nama le dikhitla tsa malapa. Haeba ho hlwekisa le ho hlatswa dikokwana-hloko ha ho phethe hantle, dibaktheria tse ntseng di tswela pele di tla atoloha ka sehatsetsing, le dibaka tse mofuthu le biofilms, ebe di fetisetsa tshilafalo ka tlase ho mochine wa ho aba ho tloha fekthering ya ho sebetsa ho ya ho dikhitla tsa bareki.
Ditlhahiso Bakeng sa Bohlweki ba Dijo
E mong le e mong ya sebetsang le nama e tala o lokela ho hlatswa matsoho hangata.
Disebediswa tsohle tsa kichine le dibaka tsa ho sebetsa di lokela ho hlwekiswa kgafetsa: pele, nakong le ka mora ho sebetsana le dijo.
Hlwekisa diforeskoto tse mebala-bala e kganyang tse kgothalletswang ho bohle ba sebetsang ka dijo.
Ho kgaola mapolanka ho tlameha ho etswa ka boitsebiso bo boreledi. Qoba difate, ho thata haholo hore o se ke wa silafatsa dikokwana-hloko. Le ka mohla o se ke wa sebedisa setho se tshwanang sa ho itsheha, disebediswa tsa kichineng kapa disebediswa bakeng sa dijo tse tala le tse phehilweng ntle le ho hlwekisa le ho thibela dikokwana-hloko ka mora hore o sebedise.
Sebedisa sesepa sa ntlo ya polokelo ya dijo, ho hlwekisa le ho thibela dikokwana-hloko ka kichineng. Hopola hore ho hlwekisa ke 90% - karolo ya bohlokwa ka ho fetisisa - ya ho qoba ho sebetsa hantle.
Dikatana tse metsi tsa ho phumula (‘lappies’) ke tsona tse mpe ka ho fetisisa. Ke tsona tse kgolo ka ho fetisisa bakeng sa dibaktheria tse jalang. Ho ena le hoo, sebedisa metsi a chesang le dithaole tsa pampiri tse ommeng bakeng sa ho hlatswa le ho omisa disebediswa tsa kichine.
Boloka kichine e hlwekile jwaloka sepetlele. Makotong, mabota, ditafole, meqomo ya polokelo, dihatsetsi le dihlopha tse ding tsa tlhokomelo di hloka ho hlwekiswa.
Translated by Bongani Matabane