Mathata a Letlalo la Kolobe - Le Kotsi le ho Cheswa ke Letsatsi

©Glenneis Kriel

Kolobe e phetseng hantle e na le letlalo le hlwekileng le le bonolo le hlakileng. Ho latela buka ya Pork Producers Production Organisation Pigs for profit. Ho na le ntho e fosahetseng haeba letlalo le fetoha bokgubedu kapa bopherese, le robehile, le lemetse, le tswa madi, le lemala, le lekanngwa, le halefile, dikolobe di na le matheba, di na le dikokwana-hloko tse bonahalang le dikolobe di dula di ingwaya kgahlanong le dintho tse fokotsang ho hlohlona. Maemo a mmalwa a mangata a ka amang letlalo la dikolobe, a totobatswa mona.

Kotsi

©Dr Jim Robinson

Maqeba, letlalo le robehileng, masapo le ditshintsi di dula sebakeng se senyenyane kolobe e ka nna ya eba ka lebaka la ho lwana, ho loma kapa ho tswa dikotsi ka dintho tse bohale, tse kang dipekere, dithapo kapa dikarolo tsa maqephe a tshepe a bohale.
Phekolo
Maqeba a lokela ho hlwekiswa ka sesebediswa se bolayang dikokwana-hloko mme a phekolwe ka senyanyatso sa leqeba, jwaloka iodine kapa gentian violet. Dihwai di lokela ho qoba dikolobe tse ngata, kaha sena se tla lebisa ntweng. Dipene le dihoko tsa dikolobe di lokela ho hlahlojwa kgafetsa bakeng sa ho kgetholla le ho tlosa, ho sireletsa kapa ho lokisa dintho tse ka bakang dikotsi.

Ho Cheswa ke Letsatsi

Dikolobe tse letlalo le lesweu di na le tshekamelo ya ho cheswa ke letsatsi, tse tla bonahala ka ho phatloha ho hokgubedu ha letlalo mme ka dinako tse ding tswa matswabadi. Ho cheswa ke letsatsi ho ka nna ha etsa hore dikolobe di kule ka lebaka la ho otlwa ha mocheso, le matshwao a kgonehang a kenyeletsang mahlomola, boemo bo phahameng ba ho hema, mesifa ya ho thothomela, letlalo le lekgubedu, bofokodi, ho hlatsa, letshollo, ho tswa metsi mmeleng le feberu. Dikolobe di ka bolawa ke lefu la mocheso haeba di sa phekolwe ka nako.
Ho ya ka sehlooho sa National Animal Disease Information Service (NADIS), Pig Health – Sunburn and heat stroke/heat stress, ho cheswa ke letsatsi ho ka ferekanngwa le maemo a mang a ka ntle a ka nnang a etsa hore ho letlalo le be lekgubedu le ho letlalo le tswe matswabadi, jwalo ka kutloisiso e ntlafetseng ho kganya hwa letsatsi ho bakwang ke chefo e itseng ya eimela, ka mohlala di parsnips, dihwete, parsley, rapa le habore.

Phekolo
Ho thibela ho chesa ha letsatsi le ho otlwa ha mocheso, kolobe e nngwe le e nngwe mohlapeng e lokela ho ba le moriti o lekaneng le ho nwa metsi a hlwekileng. Ho iqenehela ha seretse, bakeng sa dikolobe tse bolokilweng ka ntle, ho ka fana ka tshireletso e sa sireletseng ha ho cheswa ha letsatsi ha mmele oohle wa kolobe o kwahetswe ke seretse se tebileng.
NADIS e fana ka setlolo sa lebejane la pholoso kapa emollient ho nolofatsa ho kokobetsa bohloko le ho thusa ho fodisa ka dikolobe tse matla haholo tse chesitsweng ke letsatsi le tshebediso ya meriana ya non-steriodal anti-inflammatory e fokotsang bohloko maemong a boima haholo.
Pig Site ho Quick Disease Guide ya yona, e fana ka maikutlo a hore dihwai di tshwara dikolobe bakeng sa ho otlwa ha mocheso ka ho qwediswa diphoofolo metsing a batang kapa metsi a batang ka metsi kapa a phunyeletsang ka hare ho phoofolo e nang le mekgamo ya terone.

Translated by Bongani Matabane