Mathata a Letlalo la Dikolobe – Dikgobalo le Phišo ya Letšatši

©Glenneis Kriel

Dikolobe ye phetšego gabotse e na le letlalo le hlwekilego le boleta le botse. Go ya ka batšweletši ba sehlopha sa tšweletšo ya nama ya kolobe, mo mošupatsela wa Pigs for profit. Go na le selo se sengwe se phošagetšego ge letlalo le ba khubedu goba purapura, ge le senyegilego, gobetše, le tšwa madi, letšwa seela, le se botse, le tiile, le le ditšhila, dikolobe tša gona di na le dintho tše bonagalago go diphelakadingwe ebile dikolobe di hlwa di e fogohla kgahlanong le dinepo go fokotša go hlohlona. Maemo a mmalwa ao a ka huetšago letlalo la dikolobe a tlhalosiwa fa.

Dikgobalo

©Dr Jim Robinson

Dintho, letlalo le senyegilego, seela le go dula ga dintšhi mo tikologong ye nnnyane ya letlalo la kolobe e ka ba ka lebaka la go lwantšha, go loma goba dikgobalo ka lebaka la dilo tše bogale, tša go swana le manala goba dipikiri, megala ya bogale ya matlakala.
Kalafo
Dintho tšeo di swanetše go hlwekišwa ka sebolaya pakteria le go alafša ka sefothedi sa dintho, go swana le ayotine goba gentian violet. Balemi ba swanetše go ila go tlatša dikolobe lefelong le tee, ka ge se se tla lebiša go ntwa. Pens le sties di swanetše go hlolwa ka mehla go tseba, le go tloša, go šireletša goba go lokiša dilo tšeo di ka hlolago dikgobalo.

Phišo ya letšatši

Dikolobe tša letlalo le le šweu di bokoa go phišo letšatši, e hlola letlalo le khubedu le bohloko gomme ka dinako tše dingwe di ba le maphone. Phišo ya letšatši e ka dira gore dikobe di lwale ka lebaka la seterouku sa phišo; ka dika tše di akaretšwa, kgatelelo, go hemela godimo, go thothomela ga digoba, letlalo le hubedu, bofokodi, go hlatša, letšhollo, komelelo le phišo. Dikolobe ka hlokofala ka seterouku sa phišo ge e sa alafwe ka nako.
Go ya ka sengwalwa sa National Animal Disease Information Service (NADIS), Pig Health – Sunburn and heat stroke/heat stress, phišo ya letšatši e ka gakantšhwa le maemo a mangwe a ka ntle ao a hlolago bohubedu bja letlalo, le maphone a letlalo go swana le go maatlafatša bokoa bja letšatši bjoo bakwago ke mpholo wa dibjalo; go fa mohlala, parsnips, marotse, parsley, rape le outse.

Kalafo
Go thibela phišo ya letšatši le seterouku sa phišo, kolobe ye nngwe le ye nngwe ka gare ga mohlape e swanetše go ba le phihlelelo ye e lekanego ya moriti le meetse a go nwa ao a hlwekilego. Leraga la dikolobe leo le tlogetšwe ka ntle, le ka fa karolo ye nnyane ya šireletšo kgahlanong le phišo ya letšatši ge e le gore mmele kamoka o khupeditše ke legara le lentšhi.
NADIS e akanya tirišo ya setlolo sa go lokollwa lebebe goba emollient go nolofatša le go thuša go fodiša phišo ya letšatši go dikolobe le tšhomišo ya dipilisi tša non-steriodal anti-inflammatory ka melato ye šoro.
Pig Site ka gare ga Quick Disease Guide, e šišinya gore balemi ba alafe dikolobe go seterouku sa phišo ka go lokela diphoofolo ka gare ga meetse a go tonya goba go gašetša meetse a go tonya mo rectum ya phoofolo goba go tshela meets mo rectum ya diphoofolo ka go šomiša flutter valve.

Translated by Lebogang Sewela