Tintfo Tekudlela Tinkhomo Telibisi

©Rykie Visser Agrinet/Gibson Supplies
Kukhulisa sivuno selibisi, intfo lekhuphula sivuno selibisi iniketwa inkhomo yelibisi, esikhatsini lesinyenti ngesikhatsi sekusenga. Leti tintfo tidliswa tinkhomo ngayinye. Kutsi tinkhomo utipha kangakanani kuya ngeluhlobo lenkhomo, kukhicita kwelibisi noma sigaba sekumunyisa.
Kudla kungadliswa ndendlela lebitwa ngekutsi yi ‘flat-rate noma I ‘step-rate. Flat-rate yilena ndlela yekudla yekudlisa tilwane kudla lokulinganako onkhe malanga, kusukela ekutaleni ematfole kuya ekuyekeleni kumunya. Sibonelo, iHolstein itodzinga 9 kg ngelilanga kute kuphele sikhatsi.
Step-rate sona sipha kudla lokungafani kuye ngesigaba sekumunyisa. Kwenta Sibonelo, 12 kg/ ngelilanga kusukela ekutaleni kuya emalangeni langu 100 imunyisa, bese kuba ngu 9kg ngelilanga kusukela emalangeni langu 101 kuya ku200 DIM bese kuba 6 kg/ ngelilanga kusukela ku 201 DIM kute kube ngulapho iyekela kumunyisa khona.
Noma ungapha kudla lokusezingeni lelisetulu lokufika ku 12 kg ngelilanga ekucaleni kwekumunyisa, kungena kwemandla akwenele. Loku kutoba nemphumela wesidzingo tinkhomo tisebentise umsoco losemtimbeni (wemafutsa) kukhicita lubisi futsi tinkhomo tingehla emtimbeni ngenca yaloku.
Ngesikhatsi lesisemkhatsisini wekumunyisa emalangeni langu 101-200 DIM, kukhicitwa kwelibisi kanye nemtimba wenkhomo kufanele kufane. Ngasekugcineni kwekumunyisa, kukhicitwa kwelibisi kuyancipha bese tinkhomo tiba sesimeni lesikahle.

Kudlisa tinkhomo letisengwako letomile

Tinkhomo tiphelelwa libis emalangeni langu 50-60 kungakafiki sikhatsi sekutala futsi. Lesi sikhatsi lesomile simcoka kakhulu kutsi emabele alulame. Tinkhomazi letomile tidla todvwa eceleni ngoba kulula kutidlisa. Akufanele tikhuluphale kakhulu ngoba loku kuyadula kepha futsi kungabangela iKetosis emuva kwekutala.
Kudla kufanele kungadliswa ezingeni lelisetulu ngoba loku kukhuphula imali yekudlisa letilwane.
Kukhicitwa kwelibisi nako kuyancipha. Loku kwatiwa njenge ‘law of diminishing returns’. Kwenta Sibonelo, kudlisa 0 – 4 kg kwekudla kutokhipha libisi lelingu 0.72 kg, kepha kudlisa 4 – 8 kg kutokhicita libisi lelikhule nga 0.35 kg.

Translated by Thandokuhle Motha