Kusetjentiswa kwe Carob

© Keith McDuffee
Carob flour is sweet and tastes like chocolate and is suitable for baking. It has a low glycemic index which makes it suitable for diabetics.
Tihlahla te carob (Ceratonia siliqua) tikhokha emakhasi etinhlavu latikhumba letigucuka tibensundvu nativutfwa. Lamakhasi anekuvelela lokunongotelako kanye netinhlavu letincane.
Tinhlavu te carob tiphakeme ngashukela wemvelo, emaproteins, vitamin A, nga B vitamin, ngemamineral lafana ne calcium, isilica, iron kanye ne phosphorus phindze titfwele emafutsa langaphansi kwa 1%.
Ngemuva kwekuvuna lamakhasi lansundvu, afafabukile avuleka bese letinhlavu tiyasuswa. Lamakhasi lavulekile abese ayawashwa, atfoswe (lokubese kuvusa lentfo leyentiswa tinhlayiya letiphilako) bese kuyagaywa. Lemphuphu lelula lensundvu isetjentiswa njenga cocoa kepha ngaphandle kwekudzinga shukela. Kepha kungayi nga cocoa, iarob ayitfwali icaffeine, itheobromine (intfo lengenta buhlungu benhloko) noma ioxalic acid.
Ekwakhiweni kwekudla imphhuphu ye carob, lehlanganiswe nelubisi loluyimphuphu lolute icream, oyili wetibhidvo ne soyi lecithin ikhokha icarob lehlangene sinongo lesingasetjentiswa ekudleni lokukhicitwako lokuningi.
iPermaculture News ikhutsata lendlela lelandzelako nawenta imphuphu yetinhlavu te carob ekhaya. Washa lamakhasi laluhlata (lansundvu) bese ubilisa emanti lenele kuvala kuze kutsambe. Kupheka kutsambisa lamakhasi bese kuwenta abalula kuwavula kanye nekususwa kwetinhlavu. Juba lamakhasi abetintfo letincane bese uwomisa kahle ngaphambi uwasile abeyimphuphu.

Lokusitaputapu kwe Nhlavu ye Carob

Tinhlavu te carob tetfwele lokusitaputapu lokuna 35%, lekusetjentiswa ekwakhiweni kwetintfo letinamatselako kwekutakha emtimbeni, kwasemakhemisi, tintfo tekuwasha, pende, ink, ipolishi yeticatfulo, kundzawo yekutfungela, kumaphepha etitfombe, ikhemikhali yekubulala tilwanyana kanye nekumesha kwetinhloko. Iphindze isetjentiswe ekutsambiseni sikhumba/sigogo.
Ekwakhiweni kwemanti erubber, sitaputapu selibhontjisi siyangetwa khona kutokwenta kutsi letintfo leticinile titondandal ngetulu. Iphindze isetjentiswe ekuhlanganiseni emaphepha kanye nekucinisa lokuphephetelako lokumabhodi.
Sitaputapu senhlavu ye carob (lephindze ibitwa nge sitaputapu selibhontjisi) sisetjentiswa kabanti etindzaweni tekudla njengesitiyiso kanye nalokuhlobisa lokungahlangani ekudleni kufana netintfo letibhakiwe, ice cream, kwekugcobisa isaladi, tinongo letisamanti, isalami, inyama lesetikoteleni kanye ne fishi, ijelly kanye ne mustard.
Lamakhasi angahlafunwa njengeliswidi, kepha etindzaweni tekudla kwakhiwa kube ngu cocoa-lofana nemphuphu lengangetwa ebisini lolubandzako noma lolushisako lekunatfwa, kuhlanganiswe nemphuphu yemabele kwentela sinkhwa noma emakhekhe elipani futsi isakatwe ekudleni kwasekuseni. Lemphuphu lelula isetjentiswa etindzaweni temaswidi bese lamakhasi lagayiwe ayabiliswa emantini kwentela kukhokha sitaputapu lesitiyile.
Ngemuva kwekukhokha sitaputapu secarob, lolokusele kwetinhlavu kungentiwa kube maprotein laphakeme (60%), sitashi-kanye nemphuphu lete shukela lelungela labanashukela.

Lenye Indlela Yekusebentisa iCarob

eGermany nase Spain, letinhlavu te carob letitfoswako, letite lokukunika emandla, ngulokumele li coffee noma kuhlanganiswe neli coffee. Kufakwa emantini kwale carob lephushutiwe ingaguculwa yakhe tinatfo letitjwala.
eNingizimu Afrika, tihlahla te carob tihlanyelwa tisakatwe tibe lilayini esitaladini, etindleleni letincane nasetindzaweni tekupaka, ngoba tihlala tiluhlata, ticinile futsi tidzinga emanti lamancane. Lokudliwa kwesihlahla se carob kuphindze kusebente njengentfo lesusa umsindvo futsi ivame kuhlanyelwa njengentfo lesusa umoya eceleni kwalapho kunetitselo khona.
Lucwalingo lwentiwe ngu Lucas Lipumbu logcine ngekutsi icarob inendlela yekuba inhlanyelo lesetulu ngekwemali eNingizimu Afrika ngenca yetidzingo tendzawo te tinhlavu tecarob lesitaputapu.

Translated by Phindile Malotana