Desmond Tutu Nekuphela kwe Lubandlululo

Nelson Mandela Uyakhululwa

©Eric Miller

Nga 1990 FW de Klerk wamemetela kungavalwa kwemaphathi epolitiki kufana ne ANC netiboshwa te politiki letakhululwa, kuto letotiboshwa kwakuna Nelson Mandela. Ngemuva kwekukhululwa kwakhe ejele, Nelson na Winnie Mandela bahlala na Desmond Tutu u ekhaya lakhe ebBishopscourt, eKapa.

Tutu wacala kusebenta ngekumisa kuphela kwekugcilwatwa eveni kanye nekuba phansi imikhono ngemacembu alabebangafuni lubandlululo kanjalo nebaholi basesontfweni kutsi bayekele lokubahlanganisa nepolitiki. Kwatsi nakusuka umsindvo emkhatsini we Inkatha Freedom Party (IFP) ne ANC kwatsi muva kulowomnyaka Tutu wakhansela liplani lakhe leluhambo kuya eUSA kuyokhulumisana na Nelson Mandela, FW de Klerk nemholi we IFP, Mangosuthu Buthelezi kwentela kutfola kuthula.

Kwatsi ngesikhatsi kukhula lomsindvo wahamba waya kumalokishi labekatsintseka kuyosita labo bebalimele. Ngaleyo nyanga yeLweti walungisela umhlangano webaholi bemasontfo kanye nebaholi bepolitiki kubacela kutsi basebente ndzawonye kwentela kucedza lomsindvo. Ngalesisikhatsi Tutu wagula, lokwenta kutsi atsatfwe tinyanga letine eAtlanta eGeorgia.

Kujabulela Sive Lesihlangene

©Eric Miller

Ekwakhiweni kwekucala kwekucala kwe nkhululeko yelukhetfo nga 1994, Tutu wajabula ngemaphupho ache alelive ngekutsi likhululeke. Wavumela buso bakhe kutsi busetjentiswe kumikhankaso yemabhodi nangesikhatsi Nelson Mandela akhetfwa kuba nguMengameli walungisa libandla lakhe lelikholwako kwentela umcimbi wekujabula.

Tutu wagcizelela umgidvo wenkholo lofaka Emakholwa, emaMuslim kanye nema Jewishh. Wasekela ngalokuphelele lendlela yebantfu labehlukene labaphila ndzawonye ngekuthula. Washo lelitemu "sive lesihlangene" lelisetjentiswa ku lubandlululo lwase Ningizimu Afrika ngemoya webantfu bonkhe betive letehlukene, emasiko kanye nenkholo ngekujabulela lomunye nalomunye, kukhululeka ekuvalelekeni kwekuhlukaniswa.

Kubongelela le TRC

©Eric Miller

Ngemuva kwalomsinvo welubandlululo, umbuto wavela wekutsi indlela hulumende abengaseebenta ngayo ngekutinikela eminyakeni leyengcile. Le Phathi yeSive yamelela emaphakethe ibe iANC ibita simo sendlela saphambilini kutsi sibekwe emacaleni ayo ekuganga. Ekugcineni, Liciniso kanye Nekubuyisana kwa Khomishina (Truth and Reconciliation Commission (TRC) lasungulwa bese Tutu wacelwa kutsi asebente njengasihlalo.

Lesifiso se TRC kwakukufuna ngemalungelo ebantfu ekuhlukumetwa ngemacembu ekusekela kanye nekungavumeli lubandlululo lwahulumende. Tutu abenatintsatfu tindlela tekusukela indlela yekuphatsa lebeyibekwe phambi kwakhe. Kwakufaka loku lokulandzelako: Kusola emaphathi ngalokugcwele kanye nekukhokha imisebenti yawo: indlela yekuvuma. Kusola emaphathi ngekunikwa kukhululeka lokusemtsetfweni kubashushisi: indlela yekucolela. Kusola emaphathi ngekwenta kulungisa nalabo lebebabente kabi: indlela yekubuyisa lobekutsetfwe.

Tutu watsintseka kakhulu ngaletindzaba letimbi temalungelo ebantfu ngekuhlukumeteka walalela futsi abevame kwenganywa tinsizi. Uma tindzaba temsindvo kanye nekuhlukunyetwa etandleni te ANC lengetulu, lephathi yayesabela imphilo yayo kutsi itovalwa. Yayifuna kunciphisa incenye ye TRC yembhalo wekugcina kwentela kugwama konakala, kepha Tutu bekangeke akuvumele loko.

Wacwayisa ngalokuhlukunyetwa kwemandla, atsi, njengoba kwenteka kulamanye emave ngemlandvo wakhona, lohulumende lomusha ngebulula angaba nekumisa njengoba iyindzala. Nga 1996 Tutu wehla esihlalweni semisebenti yakhe njenga Archbishop wase Kapa kwentela kuhlelisa umsebenti wakhe ku TRC futsi nga 1998 wamelela lombhalo wesisindvo lesisihlanu se TRC ku Nelson Mandela emcimbini ePitoli. Watfola tintfo letingenako te TRC kepha wavele wachazeka ngemsebenti wako.

Translated by Phindile Malotana

Day of Reconciliation

Natilishumi nesitfupha ngenyanga ye Ngongoni ngemnyaka wa 1995, kwekucala, iNingizimu Afrika yagubha Lilanga Lekubuyisana lapho khona eMabhu...more

Kunikela kwa Desmond Tutu Ekumiseni Lubandlululo

Nga 1994 Tutu wawina iNobel Prize ye Peace, lokwamenta waba wesibili wase Ningizimu Afrika kwenta njalo. Wetfulelwa emandla ache ekumisa umt...more