Pšalo ya Rosemary

Phatlalatšo

©Louise Brodie
Phatlalatšo ye e tšwa go peu, eupša rosemary e phatlalatšwa le ka go bjala mašaledi.
Tšea 20 cm ya mašaledi go tšwa go dimela tše hlweka e be o hloba matlakala a ka fase, o a lokele ka meetseng, seripa sa go hlobega se le gare ga meetse.
Ge o na le palo ye nyakegago ya dibjala o ka lokiša lefelo la pšalo.
Ka tlwaelo ke motswako wa santa le motswako wa 500 ml wa mokotlana wa sejalo.
Lokela mathoko a rosemary ka gare ga motswako wa dihomoune e be o bjala mo lifelong la go bjala.

Mokgwa wa go Bjala

Pšalo ya dikgwebo tše kgolo e dirwa ka go bjala dibjalo tše nanana tšeo tšweletšwago gare ga dikhaponetaeoksaete. Dipeu di bjalwa ka gare ga maleba a ka bago a 8 go iša gp millimetres tše lesome. Ge dipeu le dibjalwana tše nanana di godile ka maatla di a ntšhwa mo tšhemong. Dipeu tša rosemary di na le nako ya gomela, ka fao bjala dipeu tše fetago tše di nyakegago. Dipeu ga di ture. Ge mehuta ya go fapana e beilwego go kaone go thoma go bjala dibjalo go tšwa go mašaledi ge dibjalo di ka lahlega.

Katologanyo

Dibjalo tša rosemary di swanetše go ba le sekgoba sa go lekana 30 cm ka ntle ga direi tša 50 cm. Ke tšhemo ya go lekana dinjalo tše 60 000 godimo ga hektare. Ditrekere le ditsela di a tlogela mabapi le taolo le ditiro tša puno.

Nako ya go Bjala

Bjala dipeu tša rosemary ka gare ga diteri tša dipei mo tikologong ye e šireleditšwego goba ka gare ga dikhaponetaeoksaete mo kgweding ya June gomme mathomong a seruthwana dibjalwana tše nnyane di swanetše go ba le maatla go ntšhwa mašemong.

Nako ya go Bjala

Bjala dibjalwana tše nanana tša rosemary mathomong a seruthwana. Mo Afrika Borwa ke ka mafelelong a kgwedi ya Agostose mo mathomong a kgwedi ya Setemere.

Kgolo

Dibeke tše seswai go tše lesome di swanetše go tšweletša dibjalwana tša maatla tša rosemary tšeo di loketše go bjalwa. Go tšweletšo rosemary tše foreše, batšweletši ba bangwe ba thoma go buna maele a foreše ka pela go tloga ka dibeke tše lesomepedi go tšwa go pšalo. O swanetše go elwa hloko gore o se ke wa buna kudu mo ngwageng wa mathomo ka ge se, se ka diegiša tlhabollo ya sebjalo. Ka tlwaelo puno ka botlalo e ka thoma go dikgwedi tše 12 go 15 ka morago ga pšalo. Dibjalo tša rosemary di ka bunwa mengwaga ye 15 ge di ka laolwa ka tshwanelo.

Nontšho

Pele ga pšalo, dišupommu di swanetše go tšewa gomme di romelwa go sekasekwa. Se se tla tsebiša mohuta wa mmu le dinyakwa tša phepo ya dibjalo tšeo di lebeletšwego.
Bjalo ka tlhahli, tše di latelago di ka dirišwa ka tlhokego ya tlhophollo ya mmu. Kgašo ya dikilogramo tše 600 tša 3:1:5 e ka dirišwa gomme ya tsenywa godimo ga mmung wa 20 cm pele ga pšalo ya dibjalwana tša rosemary. Se se tla kgontšha dibjalwana tše mpsha go thoma go hloma ka bo tšona. Mo dikgweding tše 12 tša mathomo, go bohlokwa go dira bonnete bja gore dibjalo di a gola ka fao o swanetše go gaša 400 kg ya 3:1:5 mo direing tša dibjalo ka Desemere le ye nngwe ka Aporele. Go kaone go nontšha ka morago ga puno ye nngwe le ye nngwe. O se ke wa nontšha go fetiša ka ge se se fokotša bokgoni bja monkgo wo botse.

Nošetšo

Le ge e le gore rosemary ke sebjalo se maatla ga go botse go gatelela dibjalo ke ka go di nošetša go fetiša, se se ka hlola malwetši a medu goba nošetšo ya ka ka fase, gomme se se tla huetša kgolo le tšweletšo ya dibjalo.
Ka fao, go kaone go tsenya didirišwa tša monola go tšwela pele go hlokomela mmun.
Go ya ka mehuta ya mmu le boso, kelo ya nošetšo e tla fapana go ya ka tšhemo. Palogare ye botse e ka gare ga 25 le 35 mm ka beke mo dikgwedi tše borutho tša selemo e be e fokotšwa mo dinakong tše di fodilego goba mo dikgwedi tša dipula tša ngwaga. Leka go se nošetše mo bekeng ya pele ga puno. Eupša o nošetše ka bjako ka morago ga puno go bušetša mmu go maemo a monola a swanetšego.

Translated by Lebogang Sewela