Leina la saense: Rosmarinus officinalis
Leina la go tlwaelega: Rosemary
Rosemary e tšwa go Borwa bja Yuropa.
Tlhalošo ya Sebjalo
Sebjalo sa Rosemary se na le maatla mme se kgona go gola go fihla dimetara tše pedi ka botelele. Sebjalo ke se se tala gomme se na le bosetlha mo kutung. Sebjalo se na le dithoko tše mmalwa tša Makala fao matlakala a tšwago. Matlakala a na le mmala wo motala wo o fifetšego godimo le thoko ye bofefo. Matšoba ao a bopwago ka godimo ga makala a na le mmala wa botalalerata.Tšhomiša
Rosemary ya go hlweka le ye omilego di dirišwa go bontši bja dijo bjalo ka mohlodi. Tšhomišo ye nngwe ke ya tšweletšo ya dioli. Matšoba a na le dioli tša boleng bja godimo le poelo ye e hlwekilego monkgo wa camphor. Semela ka moka se buna dioli eupša se na le monkgo wo maatla wa camphor.Dinyakwa tša Mmu le go Apea
Rosemary e dira bokaone mo mmung wa sehlaba le seloko wa pH ya magareng ga 6 le 7.5. O se ke wa bjala mo mmung wa letsopa. Ka mabung o boima, go kaone go lekantšha direi tša go bjala go thušo ka kelelatšhila ya meetse mo medung.Pele ga ge peakanyo ya mmu e dirwa dišupommu di swanetše go tšewa gomme di romelwe laporathori ya tshekatsheko le ditšhišinyo tša phepo. Mmu o swanetše go lengwa go phušula gore o be 600 mm. Kalaka, ya pH rectifying, mmutedi goba manyoro a swanetše di swanetše go dirišwa le go lengwa ka godimo gam mu wo ka bago 400 mm mo dibekeng tše nne go tše tlhano pele ga pšalo. Ka matšatši a mafelelo pele ga pšalo o ka tsenya trace element le monontšha wa pele ga pšalo mo mmung e be o lema la motšhene ka godimo ga 20 cm ya mmu. Se se tloša mengwang efe goba efe yeo e ka ba e hlomilwe. Ge e le gore peakanyo e a dirwa gomme le se se a dirwa bjale le diloto di lokišetšwa pšalo.
Boso
Rosemary ke sebjalo se se tala seo se golago mo themperetšheng tša magare gomme di dira botse mo themperetšheng tša magare ga 18°C le 26°C. Ebile se kgona go kgotlelela tšhwaane.Dikhalthiba
Go na le mehuta ye meraro ye kgolo ya rosemary yeo e tšweletšwago ka mabenkeleng, Camphor-Borneol, Cineole le Verbenone.Mehuta ye e lego gona ke, Albiflorus, Arp, Benendan Blue, Flora Rosa, Hill Hardy, Holly Hyde, Huntington Carpet, Irene, Majorca Pink, McConnell’s Blue le Tuscan Blue.
Go na le mehuta ye mengwe ye mentši gomme go kaone go kgopela keletšo ya balemiši le ditsebi tša dipeu ka mohuta wo loketšego lefelo la gago la tšweletšo.
Translated by Lebogang Sewela