Tšhomo ya setšweletšwa se foreše go ntšha matutu a yona go akaretša go feta go e gamola ka diswarong. Maikemišetšo gape ke go oketša bophelo bja šelofo, go kaonafatša goba go lota tatso, mmala le boleng le go oketša boleng bja setšweletšwa sa temothuo seo e sego sa maleba go bapatšwa bjalo setšweletšwa se foreše.
Melawana ya tshepedišo ya go tutafatša e akaretša go swara maleba morago ga puno (mohlala dinamelwa, go kgetha le go tonyiša), polokego ya dijo, go šoma le ditshepedišo tša go di phuthela, taolo ya boleng le bjalobjalo.
Dienywa tše dingwe goba merogo di nyaka ditiro tša tshepedišo tše itšego go ya ka sebopego sa seenywa goba go ya ka sebopego (popego ya seenywa) le sebopego. Go fa mohlala, Sekgopha sa ferox se ka se kgone go šomiwa ka tsela yeo e swanago le ya diperekisi bjalo ka peleng e ka ntšha poelo ya go swana le matutu a bjalo ka makhura ge dipoelo tša mafelelo ka tšhohlong ye koto. Dienywa tša letlalo le sa lewego go swana le dipeinapole a nyaka go beolwa ge go bapetšwa le dithokolo tšeo di ka gamolwago ka moka.
Tshepedišo ya go Tutafatša
Molawana wa motheo wa go tutafatša ke go ripiwa ga maboto a sele ya dienywa/merogo, go dumelela phepo le monola gotee le ditlhale go lokollwa. Didirišwa tša go monya matutu di hwetšwago go tšwa go didirišwa tša go šomišwa go kgahla ka seatla go ya go dimonyi tša semotšhene go kgona go kgatla ditone tša dienywa tše ntšhi ka iri.
Go na le diphapano tše bohlokwa ka go swara ga mohuta o mongwe le o mongwe wa dienywa, ka bjalo tshepedišo ye tlwaelegilego e tla hlalošwa:
Ka morago ga go lekola le go kgethwa seenywa se amogetšwego, se a hlatšwa le go tonyišwa. Ka kgato ye, dienywa tše dingwe di ka tsenela tshepedišo ya go butšwa go ya pele mola dienywa tše dingwe tše butšwago di ka go fokotša go dumelela thulaganyo ya tshepedišo ya go tutafatša.
Go ya ka mohuta wa dienywa, go tloga fao di a ebolwa, go ntšhiwa peo goba pele ga go ntšhiwa pelo pele ga go ripaganya le go pšhatlelela. Go tloga fao tšhohlo e a alafša ka diensaeme tša macerating go thuša ka go tlhahlamolla maboto a disele le ditlabakelo tša ditlhale go swana le phektini le le selulose. Kalafo ya diensaeme gantšhi e sepelelana le tshepedišo ya phišo go tšwetša pele go oketša poelo ya matutu go tšwa diseleng. Phišo gape le yona e kolobetša dienywa, e dira diensaeme tša dienywa di sa šome le go fokotša diteng tša dimaekropo.
Go tloga fao go latela go gamola le go ntšha matutu yeo e latelwago ke go sefa le tlhathollo.
Ka matutung a a bago bomaru goba phifadu ga go a dumelega, mekgwa ya go swana le go kgaoganya le tsenelo a ka tšweletša matutu a sekilego.
Nakong ya ditshepedišo tše ka moka, matutu a dienywa a be a pepentšwe moyeng go hlohleletša go dirwa bnotsothwa ka diensaeme, e senya phepo, e fetola tatso, le tshenyo ya boleng bja matutu.
Go tloša oksitšene go dirwa ka e ka ba go beya matutu mahlaseding ruthetšweng ka ngwakong wa go se tsenele ke moya goba go lapološa matutu ka naetrotšene goba khaponetaeoksaete.
Go tloga fao matutu goba go tšhohlo e a sekasekwa le dipeakanyo le metswako di dirilwe.
Setšweletšwa go tloga fao se swanetše go išwa go phuthela, go direlwa setlankana, go sepedišwa le go rekišwa. Se se nyaka gore e swanetše go ba le bophelo bja šelefo bja go feta diiri tše 24 tšeo di ka nyakago go gatsetšwa, go gatsela, go bolayatwatši ka go ruthetša goba tlaleletšo ya seloti. Go bolayatwatši ka phišo goba go šoma ka kgateleleo ya godimo (HPP) - mokgwa wo go tonyago wa go bolayatwatši wo o lego kaone go boloka phepo le tatso, o ka šomišwa ka polokegong ya dijo ge setšweletšwa se phuthetšwe.
Bophelo bja Šelofo bja Matutu
Ka mamemong a bosa a go fiša, matutu a sa tšwago go gamolwa a swanetše go nwewa ka gare ga 2 - diiri tše 24 morago ga go ntšha, go ya ka mohuta wa dienywa le go butšwa.
Ditshepedišo tša go swana le go gatsela, go kgahlisa, go phuthelwa ka phapošingh ye e sa tsenego moya le go bolayatwatši ka go ruthetša matutu go ka diegiša go senyega ga matutu ka lebaka la oksiteišene, go bolayatwatši ka go ruthetša le go senya (ye e hlolwago ke dimaekropo le ditiragalo tša ensaeme). Go senyega ga matutu go hlola tahlego ya dibithamini, diphetogo tšeo di sa nyakegego tša tatso le ponagalo le kgolo ya dimaekropo tše ka bago kotsi.
Go Phuthela Matutu
Go phuthela matutu e sego fela go thuša go lota setšweletšwa eupša gape e thuša go fa tshedimošo ka ga setšweletšwa le go goga šedi ya ba ka bago bareki. Gape e dira gore go be bonolo go sepetša setšweletšwa le go thuša go atološa bophelo bja šelofo bja matutu.
Go ya ka histori, diswaro tša diela di be di dirilwe ka ditšweletšwa tša diphoofolo tša go swana le tlhale ye logilwego ya sebjalo, dikgapa, mae a mpšhe, matlalo a diphoofolo goba mala le gape dipitša tša letsopa.
Phuthela ya ga bjale ya matutu e gotše ga nnyane gomme bjale e akakretša galase le mabotlelo a dirilwego ka go futšwetšwa ka moya gotee le bolekane le mapokisi a papmpiri ye khupeditšwego ka polastiki, gantšhi e dirwa ka go šomiša papetla ya pampiri e lahlilwego. Batšweletši ba matutu ba bangwe ba ka kgetha go fana ka matutu ka bontšhi ka ditšhelo goba go dumelela bareki go tliša ditšhelo tša bona.
Diloti ka Matutung
Diloti tše di tlaleleleditšwego matutung a dienywa di akaretša letswai la esiti ya benzoeiti, sebabole taekosaete le dibabole, esiti ya saetriki le askobiki gotee le pimaricin.
Esiti ya saetriki ke seoketšwa mo dieleng tše dintšhi go maatlafatša tatso le go oketša tsepamo. Gape e šomišwa ka matuteng a tša bodinamune a go kaonafatša tatso le go oketša bophelo bja šelofo.
Esiti ya eskobiki (bithamini ya C) gantšhi e tlaleleditše ka matutung a dienywa go feta diteng tša bithamini ya C yeo e ka fedišwago bonolo mo nakong ya tshepedišo ya go tutafatša. E šomišwa kudu bjalo ka seela seo se setišago tshepedišo ya go šitiša oksiteišene mola go lota mmala le boforeše.
E be e šomišwa ka beineng le matutung terebe go laola tiragalo ya fanakase le sekokomoši gomme ke ya ka lehlakoreng le lengwe la go hloka go ganana tšhomišo ya dibabole.
Le ge go le bjalo, dikgato tše ka moka le ditlatšeletši ka morago ga diteng tša go fetoša phepo tša matutu a foreše. Ge go kgonega le ge go šomega, tirišo ya matutu ka pela ka morago ga go ntšha go ka swara dikholego tša phepo tše ntšhi
Translated by Lawrence Ndou