Mananeo a Phepo a Dipudi tša Maswi
© Susan Schoenian University of Maryland Extension
Pele ga ge o reka dipudi tša maswi go thoma go bolemi bja maswi a dipudi, go bohlokwa go beakanya lenaneo la phepo ya tšona. Dipudi tša maswi di ka bewa ka fase ga phepo ye tseneletšego ya furu (tlhago, naga) le maemo a dintlo.
Mananeo a Phepo a Tseneletšego a Dipudi
Dipudi di a fula le go ja dibjalo ka fao di kgona go šomiša mabjang le dibjalo. Mo tshepedišong ye e tseneletšego, bokaakang le boleng bja furu ya tlhago bo laetša puno ya maswi a pudi. Poelo ya maswi a dipudi go furu ya tlhago a fase ebile ga a tshepegale, gantši a feleletša ka nako ye boripana ya go gama maswi.
Mo mafelong a ditšhaba, gantši dipudi di ka ntle mosegare di sepelasepala mo mabjang a tlhago le dibjalo le kgauswi ga mašaledi a puno. Bošego di ka bewa ka gare ga lešaka fao di tla hwetšago dijo tša tlaleletšo tša go swana le metswakotii le karolwana.
Dipudi ka Phepo ye e Tseneletšego
©Susan Schoenian University of Maryland Extension
Ka maemo a tseneletšego, dipudi tša maswi di ka bewa mo mafulong goba mo tshepedišong ya dintlo tša goba dikempe tša go bulega. Mafulo a nyaka go nošetšwa ka ge pula ya tlhago mo Afrika Borwa ga e a lekane go netefatša tshepedišo ya mafula ya ngwaga. Ge o diriša dikampa tša go bulega, o swanetše go šireletšwa dipudi kgahlanong le phišo le pula.
Mafelo a bojelo a swanetše go fa sebaka sa go lekana sa go fepa (0.3 - 0.5 m / pudi ye tee) go kgonthiša gore dipudi ka moka di na le dijo. Go fokotša ditshenyegelo tša go fepa go swanetše go dirišwa furu ya mo polaseng.
Metswakotii ya go Oketša Maswi
Metswakotii di dirišwa go thekga boleng bja furu le go oketša poelo ya maswi a dipudi. Enetši le proteine ya mateng a metswakotii a ya ka boleng bja furu le maemo a poelo ya maswi, le legato la go nyanyiša le mengwaga ya dipudi. Dinyakwa tša proteine le enetši di hlwa di le godimo mo mathomong a go nyanyiša ebe a ya fase mo mafelelong a nako ya go nyanyiša.
Metswakotii ye tlišwago ke khamphani ya dijo e a tura. Palo ya phepo e theilwe godimo ga poelo ya maswi a dipudi. Phepo ya maemo a godimo ya metswakotii e a tura gape a ka feletša ka megodu ya go befelwa bjalo ka ge dipudi ke di ruminants di nyaka bonnyane bja palo ya furu ka dijong.
Go na le kgonagalo ya go hwetša metswakotii ya furu (lehea, dinawasoya, methopo ya diminerale) go hloma le go hlakanya motswako wa polase. Le ge go le bjalo, go bohlokwa gore Setsibi sa phepo se hlome le go hlakanya ditswaki. Go balemi ba bannyane ba dipudi tša maswi, gantši bonolo go reka dijo tša maswi go tšwa dikhamphani tša phepo sebakeng sa go di hlakanya ka bo wena.
Molokoloko a Maswi a Dipudi
Tšweletšo ya maswi e thoma ka morago ga pelego, go ya ka bokgoni bja ditšini le maemo a phepo ya dipudi, nako ya go nyanyiša e ka ba matšatši a 240 go ya go 300. Dipudi tše di lengwago ka botlalo di na le nako ya go nyanyiša ye nnyane (matšatši a150 - 180) gantši ka lebaka la go hloka bokgoni le phepo ya ka fase.
Furu ya boleng bjo bobotse go swana le bjang ya lusere (proteine ya maemo a godimo) e swanetše go fepiwa go dipudi tše di nyanyišago; di swanetše go fepiwa bonyane ba go lekana 40 – 60% ya dijo ka mehla. Palo ya metswakotii e laola ke maswi a dipudi. Pudi ya poelo ya godimo ya maswi ye tšweletšago dilitara tše 4 - 5 tša maswi e hloka 3 - 4 kg ya phepo. 40 – 60% e ka ba motswako i.e.1.2 go 1.6 kg go ya go 1.6 go 2.4 kg /pudi e tee ka letšatši. Dipudi tša maswi tše di tšweletšago maswi a mannyane di ka fepwa palo ye nnayne ya metswakotii.
Go Fepa Dipudi tša Maswi tša go oma
Dipudi tša maswi tša go oma, tšeo di anyišego di hloka fela di furu ya boleng bjo bobotse. Se se ka ba lesereng goba furu ya oat. Ge dipudi di otile kudu mo kgweding ya mafelelo ya go ima o e fepe, 0.5 kg ya motswakotii / ka letšatši o ka lokelwa ka dijong. Le ge go le bjalo, go kaone gore dipudi di boele maemong a tšona go ya ka seripa sa bobedi sa go anyiša, sebakeng sa go leka go fihlelela se mo nakong ya go oma.
Ge e le gore ga go na le enetši ka gare ga dijo mo nakong ya mafelelo ya go ima le ka nako ya go belega, makhura swanetše go hwetšwa, e tla ba mobilized. Ge di nyakwa di le godimo ka lebaka la fetuses tše ntši, sebete ka se kgone go kgotlelela, gomme di ka hwetša bolwetši bjo tsebja bjalo ka ketosis (“toxaemia ya go ima) yeo e nyakago kalafo ya ka pela.
Ela hloko: Tshedimošo ye ke ya thuto le tshedimošo fela gomme ga e a swanela go hlathollwa bjalo ka keletšo ya dijo goba keletšo ya phepo. Go hwetša tshedimošo ka botlalo ka ga go fepa diruiwa tša gago ikgokaganye le teknešene ya maphelo a diphoofolo, ngaka ya diphoofolo goba batho ba rekišago furu ya diruiwa.
Translated by
Lebogang Sewela