Mabelethoro mo Afrika Borwa

©Grain SA
Mabelethoro (Sorghum bicolor)) ke mabele a (gluten-free) gomme ke mabele a bohlano a go bjalwa mo lefaseng ka morago ga, korong, raese, lefela le bali. Mabelethoro e tsebja gape e le mabele thoro, Amazinba and Amabele. Ke sebjalo se se telele sa go ba le bjang le matlakala a phaphathi (go swana le lehea) gomme e tšweletša mabele mo bjang ba go swana le plume. Bjalo go na le mehuta ya go feta 30 eupša e ka ba e hlolegilego mo Ethiopia gomme ya phatlalala mo Afrika le magareng ga dilete tša lefase. Mabelethoro mo Afrika Borwa a bjalwa mo mafelong a go oma mo diprofenseng tša Leboa lmo Afrika Borwa fao a bjalwago gare ga bogareng bja Oktoboro go ya go magareng a Desemere. Freistata e tšweletša 50% ya mabelethoro a Afrika Borwa. Polagare ya poelo ya tšweletšo ya dipeu tša mabele ke 2 ton/ha.

Šomišo ya Mabelethoro

Mabelethoro e dirišwa go jewa (mabele, folouru, bjalwa) le go fepa diphoofolo bjalo ka furu goba go dira furu. Mabelethoro e dirišwa gape go phuthela ga biodegradable, wallboard, le go tšweletšo ya mebanki le diporaše. Diteng tša setatšhe sa mabelethoro ke 7 – 10% godimo go feta lehea, gomme se se dira gore e be botse go tšweletša ethanolo. Ethanol e tšweletša bjalo ka dibešwa.

Go ja Mabelethoro

Mabele a mabelethoro a šilwa go dira flouru e be a šomišwa go dira lefela (go swana le maltabella, borotho, dikuku, kuku, couscous le dino). Go ja dijo tša phepo tša mabele di tla netefatša phepo ya godimo; di bediše ka gare ga meetse bošego kamoka e be o bediša reise. Mabelethoro ke ye nngwe ya methopo ye e hwetšagalago ya mohuta wa dijo tša digwaši, e na le maemo a godimo a proteine, mothopo wo mobotse wa iron, fosforo, maknisiamo, koporo, kalasiamo, zinki le potasiamo mol llaga la mabelethoro le na le antioxidants go feta blueberries, strooperi, le poreima.

Mabelethoro Bjalo ka Furu ya Diruiwa

Bjalo ka furu ya diruiwa, mabelethoro e dirišwa bjalo ka mothopo wa enetši ya diruiwa tša maphego, dikolobe, le diotli - dikgomo, dinku, bjalobjalo. Mabele a swanetše go dirwa pele a leša diruiwa - go dira gore a be bonolo go šila ka maleng a ka ba a šilwa, a ka pšhatlwa le go bešwa pele a ka šomiša.
Mabelethoro a šoma bjalo ka furu ye bohlokwa ya selemo – ya furu goba phepo ge a tšweletšwa mašemong ao a nošetšwago mo mafelong ao a omilego. Dikutu tše šalago ka morago ga puno di ka fulwa ka ge mehuta ye mengwe e dula e le tala lebaka le letelele.
Poelo ya godimo ya go omelela ya mabelethoro e hwetšwa putšong goba ge dikutu di le 80 go ya 120 cm ka botelele. Maemo a a swanetše furu, mahlaka le mehlare ye metala e ikhutša gabotse ka 20 go ya 30 cm ka botelele.

Translated by Lebogang Sewela