Lefelo Le Le Botse
Phaka Ya Mapungubwe Ya bosetšhaba e buletše setšhaba dikgoro tša yona ka ngwaga wa 2004. Ke lefelo le le botse; e fa dikgopotšo, e tletše ka dimakatšo.
Ke hweditše gore ke lefelo la lethabo le tlhohleletšo. Moeng wo monngwe wa mokgalabje wa go tšwa Thohoyandou o mpoditše gore motho yo mongwe le yo mongwe yo a tlago go Mapungubwe o inyakekla lefelo le gobona. O tloga a nepagetše.
O Fihla Bjang Gona
Phala ya bosetšhaba ya Mapungubwe ke dikhilometara tše 53 go leboa la Johannesburg (480 kms go tšwa Pretoria). Ga ya swanela go ba diiri tše tlhano goba tše tshela go fihla moo, go eya ka sephethephethe. Tsela ke e letelele gannyane ya mafelelong a beke, eupša matsapa a swanetše.
Go tšwa Johannesburg, tšea N1 go ya Polokwane/Pietersburg. Otlela go ya fase toropong e be o arogela go R521 go ya Dendron. Ka morago ga Dendron (gape e bitšwa Mogwadi), o tšwele pele go R521 go ya Vivo. O tla bona lekopo le thwii la thaba ya Soutpansberg le ya godimo ga sethokgwa se se phaphathi, gomme o tla fetiša mo thoko ya yona ya Bodikelong.
Ka morago ga go tla ga Vivo, go tsoma ga Mecca ya Alldays. Tsela e dira dilo nnyana tša leota la mpša (le legolo-le le nnyane) ge o tšwela pele ka R521 go leba Pontdrift. Dikhilometara tše 11 pele ga mollewaneg wa Pontdrift, o tla bona dika tša Mapungubwe. Arogela go le legolo go R572 e be o tšwela pele go 23 ks mo kgorong ye golo.
O ka fihlelela Mapungubwe gape go tšwa ka Musina. Go latela tsela ye, o tšwele pele ka N1, ka Polokwane/Pietersburg le ka Makhado/Louis Trichardt go ya Mussina/Messina. Mo Mussina, o arogele go le lennyane go R521 e be o otlela ks tše ka bago 60 go ya kgorong ye golo. Ka ditsela tša go iša go a ya moo polaseng di bopilwe ka kgorwana Sefoka sa Mapungubwe le maemong a mabotse.
Reka Dilo Ka moka mo Polokwane
Ela hloko gore Polokwane ke toropo ye kgolo ya mafelelo o tla e bonago, ka fao o swanetše go akanya ka se sengwe le se sengwe seo o se hlokago. Mapungubwe ke lefelo la go itirela. Ditoropo tša Dendron, Vivo le Alldays di na le diteišene tša petrole le mabenkele a go rekiša a mmalwa, eupša ga go na dilo tše ntši.
Gopola go tlatša mo Alldays ka ge, ga go na diteišene tša petrole magareng ga Alldays le Mapungubwe. Ka nako ye, ga go na petrole ye hwetšagalago mo Mapungubwe. Setešeng sa petrole se sengwe fela so mo Dongola Ranch, e 30ks go tšwa mo kgorwanye kgolo mo tseleng ya go ya Musina.
Klimate Le Malaria
Mapungubwe ke lefelo le le omilego nageng, gomme pula e na fela go lekana 350-400 mm, gantši e na ka dikgwedi tša selemo. Bjalo ka ge e boletšwego ka godimo, selete se ke sa komelelo. Selemo se fiša kudu, go fihla dikgato tša sentikreiti tše 45. Marega a borutho, eupša bošego go na le phefo nnyana. Ke kgopolo ye botse go tla le diaparo tše borutho ge tlile go ba fao bošego.
Mapungubwe ke lefelo la go tsebega ka malaria, ka fao go o sepele le kokwanatlhoko go igašetša. Menang ya go ba le malaria e ka fase go feta Kruger, le ge go le bjalo, ga go na melato ye begilego gonabjale. Kgetho ya go tšea dihlare tša malaria e tšwa go wena. Ikgokaganya le ngaka, ge go hlokagala.
Translated by Lebogang Sewela